Możliwości i ograniczenia stosowania partnerstwa publiczno-prywatnego w sektorze edukacji w Polsce

Abstract

Dostępność i poziom usług edukacyjnych determinują nierówności społeczne i rozwój społeczno-gospodarczy. Ograniczenia budżetowe, jak i brak specjalistycznej wiedzy w zapewnieniu infrastruktury, obsługi i zarządzania szkołami, skłaniają organy publiczne do współpracy z sektorem prywatnym. Celem publikacji jest wskazanie możliwości i barier szerszego wykorzystania partnerstwa publiczno-prywatnego w inwestycjach edukacyjno-oświatowych w Polsce. Analiza wydatków budżetu państwa i JST w działach „Oświata i wychowanie” oraz „Edukacyjna opieka wychowawcza” wskazuje na powiększającą się lukę między wpływami pochodzącymi z części oświatowej subwencji a wydatkami ponoszonymi przez JST, w szczególności gminy i największe miasta. Ponadto ogromne potrzeby inwestycyjne wynikające ze zużycia obiektów i wyposażenia oraz dostosowań szkół są pokrywane przez samorządy we własnym zakresie. Przegląd umów PPP zawartych w latach 2009–2019, opublikowanych w bazie projektów www.ppp.gov.pl i BIP prowadzi do wniosków, że pionierskie projekty PPP w oświacie są domeną gmin, dotyczą małych projektów infrastrukturalnych, głównie poprawy efektywności energetycznej budynków. Wiele ogłoszeń na polskim rynku nie znajduje inwestora, co wynika ze słabości lokalnego kapitału prywatnego i braku wsparcia banków. Na zaawansowanych rynkach PPP funkcjonuje szerokie spektrum umów na świadczenie usług oraz modeli dostarczania infrastruktury. Przedmiotem PPP może być budowa nowych (greenfield), jak i modernizacja istniejących obiektów (brownfield) oraz całych kompleksów szkolnych, połączona z ich finansowaniem i utrzymaniem przez okres i na warunkach określonych w umowie. Kontrakty na usługi obejmują od obsługi technicznej i wyżywienia po usługi zarządzania szkołami, rzadziej dotyczą usług podstawowych.

The availability and level of educational services determine the levels of social inequalities and socio-economic development. Budget constraints and a lack of expertise in providing infrastructure, service and management of schools encourage public authorities to cooperate with the private sector. The aim of the paper is to identify the possibilities and barriers to the wider use of the public-private partnership (PPP) in educational investments in Poland. An analysis of the state and local government budgets in the sections ‘Education and upbringing’ and ‘Educational care’ shows a growing gap between the inflows from the educational part of the subsidy and the expenses incurred by local government units, in particular municipalities and the largest cities. Furthermore, the huge investment needs resulting from the use of facilities and equipment as well as school adaptations are covered by local governments. The overview of the PPP contracts concluded in the years 2009–2019, published in the project database www.ppp.gov.pl and BIP leads to the conclusions that pioneer PPP projects in education are the domain of municipalities and concern small infrastructure projects, mainly improving the energy efficiency of buildings. Many announcements on the Polish market do not find an investor, which results from the weakness of local private capital and lack of support from banks. On the advanced PPP markets there is a wide spectrum of contracts for the provision of services and infrastructure delivery models. The subject of PPP may be the construction of greenfield sites as well as modernization of brownfield sites and entire school complexes, combined with their funding and maintenance under the conditions specified in the contract. Service contracts range from technical support and catering to school management, and rarely concern basic services.