Waloryzacja florystyczna, użytkowa i krajobrazowa zbiorowisk łąkowych, segetalnych i przydroży gminy Markowa

Na podstawie 477 zdjęć fitosocjologicznych wykonanych latach 2011-2013 na łąkach, polach uprawnych i przydrożach trzech miejscowości gminy Markowa oraz 53 próbkach glebowych dokonano charakterystyki flory i zbiorowisk łąkowych, segetalnych i przydroży w zależności od niektórych czynników siedliskowych i stopnia antropopresji. Metodą fitoindykacji oceniono czynniki edaficzne i klimatyczne wyróżnionych zbiorowisk. Oceniono stopień synantropizacji i różnorodność florystyczną oraz dokonano waloryzacji przyrodniczo-krajobrazowej. Ponadto wśród losowo wybranych rolników przeprowadzono badania ankietowe na temat intensywności gospodarowania. Wykazano odmienne warunki siedliskowe i wyższy poziom gospodarki rolnej w Markowej niż w Husowie i Tarnawce oraz na tym tle zróżnicowanie oraz bogactwo flory i zbiorowisk roślinnych. Na nieużytkowanych łąkach dominujących w Husowie i Tarnawce rozprzestrzeniały się gatunki ruderalne, leśne i zaroślowe, co sprzyjało wykształcaniu się zbiorowisk o małej wartości użytkowej i przyrodniczej. Więcej zbiorowisk łąkowych i na przydrożach bogatszych florystycznie stwierdzono w Husowie i Tarnawce niż Markowej, na co miały wpływ warunki siedliskowe (różnorodne gleby, uwilgotnienie, położenie na stokach o różnym nachyleniu i wystawie) oraz antropogeniczne (ekstensywne nawożenie i użytkowanie lub jego brak). Stopień zachwaszczenia upraw był na ogół niewielki, większy w Husowie i Tarnawce niż w Markowej, a zbiorowiska wykształcone fragmentarycznie i ubogie florystycznie. Najwyższe walory przyrodniczo-krajobrazowe posiadała Tarnawka z uwagi na bogate urzeźbienie terenu, duży udział powierzchni leśnych i obecność zbiorników wodnych. Tylko przywrócenie użytkowania łąk i pastwisk w Husowie i Tarnawce oraz ograniczenie intensyfikacji upraw na gruntach ornych, zwłaszcza w Markowej może ograniczyć niekorzystne zmiany, jakie współcześnie zachodzą w tych ekosystemach.

Based on 477 phytosociological relevés that were taken in the years 2011-2013 in meadows, arable lands and roadsides in three localities belonging to the Markowa commune, as well as 53 soil samples a research was conducted to establish the characteristics of flora, meadow, segetal, as well as roadside communities depending on certain habitat conditions and the degree of anthropopressure. The edaphic and climatic factors of the distinguished communities were determined on the basis of the phytoindicative method. The degree of synanthropization and floristic diversity was assessed and nature-landscape valorization was conducted. In addition, a survey concerning the production intensity was conducted among randomly selected agricultural producers. The research indicated diverse habitat conditions and more advanced agriculture in Markowa that compared to Husów and Tarnawka, and what follows – greater diversity, richness of flora and plant communities. Ruderal, forest and shrub species spread in agriculturally unused meadows which dominate the area of Husów and Tarnawka which promotes the development of communities that are of low agricultural and nature value. As compared to Markowa, more meadow communities in Tarnawka and Husów were floristically rich which can be justified by the habitat conditions (various types of soils, moist, localization of meadows on slopes of varying exposure and angle), as well as anthropogenic conditions (extensive fertilization, agricultural use or the lack thereof). The presence of weeds in crops was predominantly insignificant; greater in Husów and Tarnawka than in Markowa. The communities could be described as partially developed and floristically poor variants. The highest rated in terms of nature and landscape values were Tarnawka due to its rich landform, a large participation of forest-covered area and the presence of water reservoirs. Only restoring agricultural use of meadows and pastures in Husów and Tarnawka and reducing the intensification of production on arable lands and grasslands in Markowa can reduce adverse effects that currently occur in these ecosystems