Oddziaływania kultury lateńskiej na Pomorzu Polskim w młodszym okresie przedrzymskim

Abstract

Rozprawa doktorska postawiła sobie za cel opracowanie materiału archeologicznego ilustrującego wpływ kultury lateńskiej na Pomorzu. W omawianym czasie pomorski materiał archeologiczny łączony jest z dwoma jednostkami archeologicznymi – kulturami oksywską oraz jastorfską. Toteż, w pierwszej części pracy przedstawiono historię badań nad kulturą oksywską oraz kulturą jastorfską, jak i również stan badań nad oddziaływaniami kultury lateńskiej na Pomorzu. Powyższe rozdziały zostały uzupełnione o kolejne, dotyczące chronologii, wyjaśnieniu używanych w pracy pojęć oraz podstawowych informacji na temat bazy źródłowej. W dalszej części pracy przeprowadzono selekcję materiału archeologicznego, aby wskazać zabytki oraz formy działalności ludzkiej, które w różnym stopniu oraz pod różnym względem ilustrują proces oddziaływań kultury lateńskiej. Zatem, w kolejnych rozdziałach przedstawiono analizę ozdób i elementów stroju takich jak zapinki, bransolety, naszyjniki oraz zawieszki i ozdoby szklane. Spośród militariów omówiono miecze obosieczne i ich metalowe pochwy, klamry pierścieniowate będące elementem pasa przytraczającego metalową pochwę wraz z mieczem, jak i również groty z wycinany liściem, toki, kolczuga oraz ostrogi. Analizą zostały również objęte narzędzia i przybory toaletowe takie jak nożyce, młotki, kleszcze, szczypczyki, pilniki i dłuta oraz waga oraz naczynia takie jak kotły i w jednym wypadku elementy wozu. W pracy nie pominięto oddziaływań lateńskich w zakresie metalurgii oraz obrządku pogrzebowego, jak również ornamentyki. Ostatnia część pracy zawiera opis zasięgu, etapów, dynamiki i charakteru oddziaływań kultury lateńskiej na Pomorzu.

The aim of the doctoral thesis is to present and discuss dimensions, stages and characterisation of the complex La Tène influences in Pomerania during the Late PreRoman Period. The basis of the studies is a thorough analysis and interpretation of archaeological material, which is connected with the Jastrof- and Oksywie cultures. The first part of the work contains the history of research on the Jastorf- and Oksywie cultures, the state of research on the La Tène influences in Pomerania, as well as the chapters about chronology, definitions and database. The further parts of the work contain the extensive analysis and discuss of the archaeological material, which illustrated the La Tène influences in Pomerania. The archaeological material includes mobile finds such as dress accessories and jewellery (brooches, necklaces, bracelets and pendants), military (double-edged swords and their metal scabbards, belt-hooks, spear-heads and spear-shoes, spurs), tools (scissors, tongs, hammers, punches), metal vessels (bronze cauldrons with iron rim), elements of carts, as well as immobile material such as graves and their inventory or funeral rites. The last part of the work is an interpretation of the results and discuss dimensions, stages and characterisation of the complex La Tène influences in Pomerania during the Late Pre-Roman Period.