BARWA WE WSPÓŁCZESNYM JĘZYKU HISZPAŃSKIM. ASPEKT JĘZYKOWOKULTUROWY

Celem niniejszej rozprawy była językowo-kulturowa analiza wyrażeń kolorystycznych notowanych we współczesnym języku hiszpańskim Półwyspu Iberyjskiego. Materiał badawczy dzisiejszego języka hiszpańskiego (wyłącznie odmiany europejskiej) zgromadzony został na podstawie hiszpańskich prac leksykograficznych, między innymi: − Real Academia Española, Diccionario de la lengua española (DRAE), 22a ed., Madrid 2001, − Clave: Nuevo Diccionario de uso del español actual (CLAVE), Madrid 1996, − María Moliner, Diccionario del uso del español (DUE), Madrid 2007, − M. Seco, Diccionario del Español Actual (DEA), Madrid 1999. W monografii przyjęto językowo-kulturową metodę opisu. Ujęcie językowe odnosiło się do leksykalno-semantycznej prezentacji wyrażeń kolorystycznych, które zanalizowane zostały w obrębie dwóch grup: wyrażeń z nazwami kolorów achromatycznych (biały, czarny, szary) i wyrażeń z nazwami kolorów chromatycznych (czerwony, żółty, zielony, niebieski). Każdy z kolorów omówiony został z punktu widzenia teorii prototypów językoznawstwa kognitywnego i semantyki wyrażeń kolorystycznych. Ujęcie kulturowe obejmowało natomiast opis funkcji danej barwy w kulturze hiszpańskiej Półwyspu Iberyjskiego, jak również zarys tła kulturowego przy interpretacji językowej wyrażeń kolorystycznych.

The aim of this dissertation is to carry out a linguistic-cultural analysis of colour expressions used in contemporary Spanish of the Iberian Peninsula. The research material has been collected on the basis of Spanish lexicographical works, including: − Real Academia Española, Diccionario de la lengua española (DRAE), 22a ed., Madrid 2001, − Clave: Nuevo Diccionario de uso del español actual (CLAVE), Madrid 1996, − María Moliner, Diccionario del uso del español (DUE), Madrid 2007, − M. Seco, Diccionario del Español Actual (DEA), Madrid 1999. The dissertation adopts a linguistic-cultural method of description. Colour expressions are analyzed within two groups: expressions with names of achromatic colours (white, black, gray) and expressions with names of chromatic colours (red, yellow, green, blue). Each of the colours is discussed from the point of view of the theory of prototypes in cognitive linguistics and semantics of colour expressions. The cultural approach includes the description of the functions of a given colour in Spanish culture, as well as the outline of the cultural background in the interpretation of linguistic colour expressions.