Spółdzielczość spożywców w województwie rzeszowskim w latach 1944 - 1975

Abstract

Ruch spółdzielczy w Polsce ma długą i piękną tradycję, bogatą historię i imponujący dorobek. To niezwykle ważny element życia społecznogospodarczego. Znacząco przyczynia się do eliminowania biedy, tworzenia nowych miejsc pracy i budowania społeczeństwa obywatelskiego. Mimo to, dzieje spółdzielczości to jedna z największych białych plam historii polskiej myśli. Niniejsza rozprawa doktorska jest pierwszą próbą przedstawienia w sposób syntetyczny działalności spółdzielczości spożywców w województwie rzeszowskim w latach 1944 - 1975. Badaniom i opracowaniu poddano: istotę spółdzielczości, politykę państwa wobec spółdzielczości, uregulowania prawne, warunki działania spółdzielczości, postulowane zmiany wewnętrzne w funkcjonowaniu spółdzielni. Praca ma charakter chronologiczno-problemowy. Podzielona jest na 4 rozdziały. Rozdział I opisuje istotę spółdzielczości i zasady jej działania w aspekcie historycznym. W rozdziale II przedstawiono spółdzielczość w Polsce Ludowej. Rozdział III poświęcono historii spółdzielczości spożywców w województwie rzeszowskim. W rozdziale IV dokonano analizy spółdzielczości spożywców w województwie rzeszowskim, ze szczególnym uwzględnieniem działalności organizacyjnej, gospodarczej, obrotu towarowego i gospodarki finansowej. W podsumowaniu podjęto próbę wyciągnięcia wniosków dotyczących analizy głównych procesów i zmian, które zachodziły na Rzeszowszczyźnie w analizowanych latach oraz odpowiedzi na pytanie, czy znajomość działalności spółdzielczej w okresie PRL może być wykorzystywana w funkcjonowaniu spółdzielczości obecnie i w jakim zakresie.

The Cooperative Movement in Poland has a long and beautiful tradition, a rich history and is filled with impressive achievements. It plays one of the most important roles in an economic life. It significantly conduces to poverty elimination, new jobs creation and a civil society development. Nevertheless, the history of the Cooperative Movement is one of the biggest unknown among the history of Polish ideology. This doctoral dissertation is the first attempt to present in a summative way the activities taken by the Consumer Cooperative Movement in Rzeszów Province in the years 1945 – 1975. The essence of the Cooperative Movements, state policy towards the Cooperative Movements, legal regulations, operating conditions of cooperatives, postulated internal changes in the functioning of cooperatives are the issues subjected to further development and analysis. This dissertation is of a chronological and problem nature and is divided into four chapters. The first chapter gives an overview of the issue. It describes the essence and the principles of functioning of the Cooperative Movements according to historical aspects. The second chapter presents the Cooperative Movement during the times of People's Poland. The third chapter is mainly devoted to two issues, the beginnings of the Consumer Cooperative Movement in the Rzeszów Province. The fourth chapter analyzes the activity of the Consumer Cooperative Movement in Rzeszów region, with a particular emphasis on structural and economic activities, commerce and financial management. In summary, there is an attempt taken to analyze the main processes and changes that took place in Rzeszów and its close areas during the years specified before, and also to answer the question whether the knowledge of the Cooperative Movement activity in the PRL is of any use for the present Cooperative Movements and to what extent.