Innowacje w przemysłowym potencjale obronnym na świecie i w Polsce 1990–2016

Przedsiębiorstwa produkujące sprzęt i uzbrojenie wojskowe z reguły zaliczane są do najnowocześniejszych i najbardziej innowacyjnych firm na świecie. Dość często zastosowane w tych przedsiębiorstwach innowacyjne rozwiązania organizacyjne i techniczne, w szczególności nowe technologie, są później adaptowane dla potrzeb produkcji niezwiązanej z obronnością. Artykuł jest próbą oceny stanu innowacyjności polskiego przemysłu obronnego. W pierwszym rozdziale omówiono poziom innowacyjności przemysłów obronnych innych krajów na tle światowego przemysłu zbrojeniowego, w szczególności USA. W drugim dokonano porównania poziomu innowacyjności krajowego przemysłu obronnego z innymi krajami. Scharakteryzowano także bariery rozwoju innowacji w tej branży oraz wskazano przesłanki, jakie powinny zostać spełnione dla poprawy sytuacji w tym w zakresie w Polsce. Podstawowy wniosek – mimo dużych trudności w ostatnich 25 latach wiele polskich przedsiębiorstw nie utraciło zdolności w zakresie rozwoju produktów. Podstawowe przesłanki, jakie jednak powinny zaistnieć dla poprawy sytuacji w zakresie innowacyjności, to: większa specjalizacja przemysłu, ciągłość zamówień na sprzęt i uzbrojenie polskiego MON, promocja na szczeblu rządowym polskiej produkcji na rynkach zagranicznych wsparta instrumentami finansowania odbiorców, finansowanie programów badawczych mających realne szanse wdrożenia do produkcji, zakupu przez MON oraz eksportu. Artykuł napisany został na podstawie wywiadów z szefami firm przemysłu obronnego w Polsce oraz ekspertami tej tematyki prowadzonych w latach 2013–2015 oraz innych publikowanych i niepublikowanych materiałów.

The companies producing the military equipment and the weapons are generally classified as the most modern and most innovative companies in the world. Quite often used in these enterprises innovative organizational and technical solutions, in particular new technology, are later adapted for the production not related to the defense. The article is an attempt to assess the level of innovation of the Polish defense industry. The first chapter discusses the level of innovation in the defense industries in other countries, particularly the United States. In the second, there is a comparison between the level of national innovation industry to other countries. Additionally, the main constraints to the development of innovation were mentioned and the author identifies prerequisites that must be achieved to improve the situation in Poland. The main conclusion – despite the major difficulties in the last 25 years, many Polish companies have not lost the ability in product development. However, the basic elements which should occur to ameliorate the situation in terms of innovation are: higher specialization of industry, the continuity of orders for equipment and armament Polish Ministry of National Defence, promotion at government level, Polish production on foreign markets supported by financing instruments for the recipients, funding of research programs with a realistic chance of implementation to production, purchase and export by the Ministry of Defence. The article was written based on interviews conducted in the years 2013–2015 with Chief Executive Officers of defense industry companies in Poland and the experts in this subject as well as other published and unpublished materials.