Martwe prawo – kilka uwag w kontekście art. 12 ustawy o przejęciu przez państwo dóbr martwej ręki

Przedmiotem niniejszego artykułu jest analiza art. 12 ustawy z dnia 20 marca 1950 r. o przejęciu przez Państwo dóbr martwej ręki, poręczeniu proboszczom posiadania gospodarstw rolnych i utworzeniu Funduszu Kościelnego oraz wykazanie, że niniejszy przepis był w praktyce martwym prawem. Autor omawia w niniejszej pracy tło historyczne, cel oraz motywacje ustawodawcy, które przyświecały mu podczas konstruowania tego przepisu. Następnie odpowiada na pytanie, czy wskazana przez ustawodawcę potrzeba wprowadzenia przedmiotowej regulacji rzeczywiście istniała i czy de facto uzasadnione było jej wprowadzenie. W dalszej kolejności nakreśla, czy wskazana regulacja rzeczywiście odpowiadała tej potrzebie w adekwatny sposób, omawiając przy tym kwestie znamion przedmiotowych i podmiotowych. Dalej autor z uwagi na to, że przepis w praktyce nigdy nie został wykorzystany, ogranicza się do analizy adekwatności ustawowego zagrożenia do abstrakcyjnie ujętej społecznej szkodliwości, wskazując przy tym, że art. 12 u.d.m.r. w istocie jest martwym prawem, ponieważ nigdy nie został zastosowany przez sąd. W podsumowaniu dokonuje ostatecznej oceny regulacji oraz przyrównuje ją do prawa stanowionego w dobie pandemii. W niniejszej pracy zastosowano metodę dogmatyczną polegającą na egzegezie i interpretacji wybranych przepisów oraz uzupełniająco syntezie doktryny i orzecznictwa. Pomocniczo wykorzystana została także metody aksjologiczna i historyczno-prawna.

The object of this article is to analyse Article 12 of the Act of 20 March 1950 on the Acquisition of Dead-Handed Property by the State, Guaranteeing Pastors the Possession of Farms and Establishing the Church Fund, and to show that this provision was in practice a dead law. The author discusses in this paper the historical background, the purpose, and the motivations of the legislator in constructing this provision. Next, the author answers the question whether the need indicated by the legislator for the introduction of the said regulation really existed and whether its introduction was de facto justified. Next, the author outlines whether the indicated regulation really did meet this need in an adequate manner, discussing the subjective and objective features. Then, since the provision has never been used in practice, the author limits himself to an analysis of the adequacy of the statutory threat to the abstractly defined social harm, pointing out that Article 12 of Acquisition of Dead-Handed Property by the State. in fact is a dead law because it has never been applied by the court. In conclusion, it will make a final assessment of the regulation and compare it to state law in the pandemic era. This thesis employs a dogmatic method consisting of exegesis and interpretation of selected provisions and, complementarily, a synthesis of doctrine and case law. Axiological and historical-legal methods were also used auxiliary.