Spojrzenie na veraicon. Gra z tradycją Dorothee von Windheim

Abstract

Pierwszy prawdziwy obraz Boga powstał z inicjatywy kobiety, św. Weroniki. Jej, jako pierwszej „artystce”, w paradoksalny sposób udało się uchwycić na płótnie wizerunek Tego, który jest nieuchwytny. Owo prawdziwe Oblicze Chrystusa, vera icon, od wczesnego średniowiecza na stałe wpisało się w ikonograficzną tradycję, zarówno chrześcijaństwa łacińskiego, jak i bizantyńskiego. Jedną z wielu współczesnych artystek, nawiązujących ideową korespondencję z dziełem Weroniki jest Dorothee von Windheim. W cyklu Salve Sancta Facies, poprzez wykorzystanie tradycyjnej fotografiki, artystka wprowadza odbiorcę w percepcyjną grę, na bazie której winien sobie postawić pytanie o autentyczność dzieła. Artystka dekonstruuje w ten sposób przyjęty pierwotnie kultyczny charakter vera icon i buduje nowe struktury semantyczne. Postawa twórcza von Windheim oraz cykl Salve Sancta Facies sytuuje zatem artystkę w szeregu twórców, stojących na gruncie modernistycznego pojmowania dzieła sztuki. Prawdziwości (vera) i autentyczności dzieła von Windheim doszukuje się bowiem nie tyle w jego kultycznym i narracyjnym przesłaniu, ile raczej w jego materialnej strukturze, traktując tym samym zdobycze tradycji jako budulec nowego, autotelicznego dzieła.

The first true image of God was created on the inititiative of a woman, St Veronica. She, the first woman-artist, paradoxically managed to capture tangibly, on a canvas, the image of the One who is intangible. Since the early Middle Ages, the true Face of Christ, the vera icon, has inscribed itself in the iconographic tradition of both Latin and Byzantine Christianity. One of many modern artists who’s ideas correspond to the work of Veronica is Dorothee von Windheim. In her cycle Salve Sancta Facies, by using traditional photography, the artist introduces the viewers into a game of perception, basing on which they should pose themselves a question about the authenticity of an artwork. Thus the artist deconstructs the originally adopted cult-related character of the vera icon and builds new semantic structures. Therefore, von Windheim’s creative attitude and her cycle Salve Sancta Facies place her among those artists anchored in the modernist understanding of the work of art. For von Windheim looks for the truthfulness (vera) and authenticity of the artwork not just in its cultrelated and narrative message, but rather in its physical structure, thus treating the achievements of tradition as the building material for a new, autotelic artwork.