Uwarunkowania autorytetu współczesnego nauczyciela w perspektywie narracyjnej

Abstract

Celem głównym niniejszej dysertacji było znalezienie czynników warunkujących autorytet współczesnego nauczyciela i określenie stopnia ich wpływu na podstawie badania sondażowego oraz nauczycielskich wspomnień. W oparciu o badania sondażowe wstępne – wywiad z nauczycielami oraz badania sondażowe rozszerzone w postaci ankiety internetowej określono czynniki osobowościowe, społeczno-kulturowe i koncepcje pedagogiczne preferowane przez nauczycieli - te, które obniżają lub wzmacniają autorytet współczesnego nauczyciela. Wyniki badań zostały skonfrontowane ze stanowiskiem nauczycieli na podstawie ich wypowiedzi narracyjnych w celu porównania ich opinii na temat czynników wzmacniających lub osłabiających autorytet współczesnego nauczyciela. Za materiał badawczy posłużyły narracje wspomnieniowe zawarte w pozycjach M. Kuzin i W. Walata (2017, 2020). Badania zostały przeprowadzone wśród nauczycieli młodych, będących w średnim i i starszym wieku i zostały ograniczone do konkretnego wycinka czasowego – od 1991 r. po drugą dekadę XXI w., ściśle do 2017 r. Niniejsza rozprawa składa się z trzech części. Część pierwsza ma charakter teoretyczny, wyjaśniono tam węzłowe zagadnienia związane z tematyką autorytetu nauczycielskiego. Część druga zawiera metodologiczne podstawy badań własnych. Sformułowano w niej przedmiot i cele badań, problemy badawcze oraz zmienne badań i ich wskaźniki oraz dokonano wyboru metod, technik i narzędzi badawczych. Część trzecia ma charakter empiryczny. Zaprezentowano tam wyniki badań oraz ich analizę i interpretację wskazując podobieństwa i różnice w wypowiedziach na temat czynników warunkujących autorytet nauczycielski trzech grup wiekowych nauczycieli oraz dokonano podsumowania badań.

The main aim of this dissertation was to find the factors determining the authority of a modern teacher and to determine the degree of their impact on the basis of a survey and teacher memories. Based on preliminary surveys - an interview with teachers and a survey extended in the form of an online survey, personality, socio-cultural factors and pedagogical concepts preferred by teachers were identified - those that lower or strengthen the authority of a modern teacher. The results of the research were confronted with the position of teachers on the basis of their narrative statements in order to compare their opinions on the factors strengthening or weakening the authority of the modern teacher. As a research material served diaries and memoirs which were published in works of M. Kuzin and W. Walat (2017, 2020). The research was conducted among young, middle-aged and older school teachers and were limited to a specific period of time - from 1991 to the second decade of the 21st century, strictly until 2017. This dissertation is divided into three parts. The first part is theoretical, explaining the key issues related to the topic of teaching authority. The second part contains the methodological foundations of own research. It formulates the subject and objectives of the research, research problems as well as research variables and their indicators, as well as a selection of research methods, techniques and tools. The third part is empirical. The results of the research as well as their analysis and interpretation are presented there, showing the similarities and differences in statements about the factors determining the teaching authority of the three age groups of teachers, and the research summarized.