Ethnosemantics of the Concept of Happiness in American English and Polish

Niniejsza rozprawa doktorska poświęcona jest etnosemantyce pojęcia „szczęście” w amerykańskiej odmianie języka angielskiego i w języku polskim. Autor dowodzi, że pomimo, iż centrum pojęcia „szczęście” stanowi jego uniwersalne znaczenie wyrażane przez doktryny filozoficzne, to dopiero peryferia analizowanego pojęcia w obu językach tworzą jego etnosemantykę w oparciu odpowiednio o kulturę amerykańską i polską. Metodologia badań rozprawy koncentruje się na naukowym synkretyzmie i akademickim redukcjonizmie. Dane badawcze opierają się na amerykańskich i polskich aforyzmach oraz innych tekstach literatury, odnoszących się do „szczęścia”, jak również na 241 amerykańskich i 273 polskich ankietach dotyczących tego abstrakcyjnego pojęcia. W pracy wykorzystano kognitywne narzędzia opisu semantycznego, kategoryzację, metaforę i aksjologię oraz model różnorodności kulturowej Geerta Hofstede’a. Analiza semantyczna pojęcia „szczęście” w obu językach odkrywa pragmatyczny kod szczęścia w amerykańskiej odmianie języka angielskiego (wartości materialne, zawodowe i hedonistyczne) oraz romantyczny kod szczęścia w języku polskim (wartości interpersonalne i duchowe). Jednocześnie, widoczny jest wpływ amerykanizacji na kulturę polską w postrzeganiu „szczęścia” głównie przez młodych Polaków dla których amerykański pragmatyzm staje się coraz bardziej atrakcyjny. Rezultaty badań dysertacji pozytywnie weryfikują hipotezę Sapira-Whorfa dotyczącą determinizmu i relatywizmu językowego.

The current PhD dissertation is devoted to the ethnosemantics of the concept of happiness in American English and Polish. It turns out that although the core of the concept of happiness lies in its universal meaning supported by philosophical doctrines, it is the peripheries of the notion in both languages that constitute its ethnosemantics based on respective American and Polish culture. The methodology of the thesis focuses on scientific syncretism and scholarly reductionism. The research data encompasses American and Polish aphorisms and other literary excerpts regarding happiness as well as American and Polish surveys on happiness, including 241 American respondents and 273 Polish interviewees. Also, the thesis employs cognitive tools of semantic description, categorisation, metaphorisation, axiology, and Geert Hofstede’s model of cultural diversity. The semantic analysis of the notion of happiness in the two languages unmasks a pragmatic code of happiness in American English which includes materialistic, professional and hedonistic values, and a romantic code of happiness in Polish which is based on interpersonal and spiritual values. Moreover, the research reveals that Americanisation has a direct impact on Polish culture and the perception of the notion of happiness, especially among Polish teenagers and young adult Poles. The present research positively verifies the SapirWhorf hypothesis concerning language determinism and language relativism.