„My w Polsce nie znamy pojęcia pokoju za wszelką cenę”. Dyplomacja i wywiad w okresie zbliżającej się wojny

Ładowanie...
Obrazek miniatury
Data
2024-06
Autorzy
Ćwięk, Henryk
Tytuł czasopisma
ISSN
Tytuł tomu
Wydawnictwo
Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Abstrakt
Adolf Hitler po zdobyciu władzy w Niemczech konsekwentnie realizował plan rewizji granic z Polską. Przywiązywał duże znaczenie do rozbudowy potencjału militarnego. Trzecia Rzesza od 1935 r. rozpoczęła nieograniczoną rozbudowę sił zbrojnych i przygotowania do wojny. Abwehra realizowała istotną część planu przygotowań wojennych, skupiając swą uwagę na rozpoznaniu Polski. Pokojowe zdobycze Hitlera w drugiej połowie lat trzydziestych umożliwiły mu dominację w Europie Środkowej. Polityka ustępstw mocarstw zachodnich ułatwiała Niemcom realizację ekspansjonistycznych planów. Minister spraw zagranicznych Józef Beck w okresie kryzysu sudeckiego dążył do porozumienia z Trzecią Rzeszą. Jednak Hitler miał inne plany. Żądania terytorialne Hitlera przedstawione stronie polskiej jesienią 1938 r. i ponawiane w następnym roku, J. Beck kategorycznie odrzucał. Miał on świadomość konsekwencji tej decyzji. Swoje stanowisko wobec żądań niemieckich i groźby użycia siły przez Trzecią Rzeszę przedstawił w Sejmie 5 maja 1939 r. Uzyskał pełne poparcie parlamentarzystów i społeczeństwa polskiego. Podejmowane przez J. Becka działania dyplomatyczne nie uchroniły Polski przed agresją Hitlera. Informacje polskiego wywiadu miały wyjątkowe znaczenie w okresie zagrożenia wojennego ze strony Trzeciej Rzeszy. Latem 1939 r. kierownictwo Oddziału II Sztabu Głównego otrzymywało z różnych źródeł informacje o nieuchronnie zbliżającej się wojnie. Attaché wojskowy w Berlinie ppłk Antoni Szymański przesyłał do Warszawy meldunki na temat koncentracji Wehrmachtu w rejonie granic z Polską. Najwyższe władze wojskowe z pewną rezerwą przyjmowały tego typu wiadomości. Rozpoznanie wywiadowcze strony polskiej dotyczące przygotowań Trzeciej Rzeszy do wojny, mimo wielu mankamentów, było dość dobre. Naczelne Dowództwo uzyskało od wywiadu właściwą charakterystykę sytuacji oraz wystarczające materiały do podejmowania strategicznych decyzji. Polski wywiad i dyplomacja nie rozpoznały stosunków niemiecko-sowieckich od początku 1939 r. i zbliżenia obu wrogów. W artykule, opartym w dużym stopniu na materiałach źródłowych, przedstawiono kulisy działalności polskiej dyplomacji w obliczu zagrożenia niemieckiego oraz tajemnice wywiadu w zakresie rozpoznania przygotowań Trzeciej Rzeszy do wojny z Polską.
After gaining power in Germany, Adolf Hitler consistently implemented his plan to revise the borders with Poland. He attached great importance to the expansion of military potential. In 1935, the Third Reich began unlimited expansion of its armed forces and preparations for war. The Abwehr implemented an important part of the war preparation plan, focusing its attention on reconnaissance of Poland. Hitler's peace gains in the second half of the 1930s enabled him to dominate Central Europe. The policy of concessions of the Western powers made it easier for Germany to implement its expansionist plans. During the Sudeten Crisis, Minister of Foreign Affairs Józef Beck sought an agreement with the Third Reich. However, Hitler had other plans. J. Beck categorically rejected Hitler's territorial demands presented to the Polish side in the autumn of 1938 and repeated the following year. He was aware of the consequences of this decision. He presented his position on German demands and the threat of use of force by the Third Reich in the Parliament on May 5, 1939. He obtained the full support of parliamentarians and Polish society. The diplomatic actions undertaken by J. Beck did not protect Poland from Hitler's aggression. The information from Polish intelligence was of exceptional importance during the war threat from the Third Reich. In the summer of 1939, the leadership of the Second Department of the Main Staff received information from various sources about the inevitably approaching war. The military attaché in Berlin, Lt. Col. Antoni Szymański, sent reports to Warsaw about the concentration of the Wehrmacht in the area of the border with Poland. The highest military authorities treated this type of news with some reserve. The Polish side's intelligence reconnaissance regarding the Third Reich's preparations for war, despite many shortcomings, was quite good. The Supreme Command obtained from the intelligence the appropriate characteristics of the situation and sufficient materials to make strategic decisions. Polish intelligence and diplomacy have not figured out German-Soviet relations since the beginning of 1939 and the rapprochement of both enemies. The article, based largely on source materials, presents the behind-the-scenes of Polish diplomacy in the face of the German threat and the secrets of intelligence in identifying the Third Reich's preparations for war with Poland.
Opis
Słowa kluczowe
dyplomacja , zagrożenia bezpieczeństwa Polski , Oddział II SG , wywiad , kontrwywiad , Abwehra , diplomacy , threats to Poland's security , Second Department of the Gen- eral Staff , intelligence , counterintelligence , Abwehr
Cytowanie
Polityka i Społeczeństwo nr 2(22)/2024, s. 22-39