Między zachwytem a cierpieniem. Egzystencjalny wymiar poezji Małgorzaty Hillar

Abstract

Celem monograficznej rozprawy jest odtworzenie losów Małgorzaty Hillar i omówienie ich wpływu na lirykę autorki; wskazanie różnorodności motywów poetyckich oraz związków z egzystencjalizmem. Rozdział I przedstawia dzieciństwo poetki, zawiera analizę juweniliów i wierszy poświęconych rodzicom, omawia „liryki cygańskie”. Kolejny przywołuje lata wojny, wskazuje źródła pacyfizmu oraz feminizmu autorki. Trzeci odtwarza okres studencki, bada genezę erotyków. Rozdziały IV-V dotyczą Glinianego dzbanka, związków autorki z pokoleniem Współczesności, zasadności porównań z poetyką Różewicza, poezją M. Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej oraz H. Poświatowskiej. Rozdział VI to interpretacja wierszy z Prośby do macierzanki, kolejny – związanych z macierzyństwem w Czekaniu na Dawida. Ósmy poświęcono zagranicznym podróżom, genezie esejów o malarstwie Vermeera oraz wierszom nostalgicznym. W IX omawiam utwory zainspirowane obserwacją pacjentów w szpitalach psychiatrycznych, interpretuję „wiersze wigilijne”. Rozdziały X i XI dotyczą choroby alkoholowej Małgorzaty Hillar, jej przezwyciężenia oraz powrotu do literackiego świata tomikiem Gotowość do Zmartwychwstania. Dysertację zamyka rozdział XII, omawiający zagadkowe okoliczności śmierci poetki oraz reakcję krytyków literackich, próbujących dokonać podsumowania tej twórczości.

The aim of monographic thesis is retracing the fate of Małgorzata Hillar and discussing its influence on author’s lyricism; pointing out the variety of poetic motifs and relations with existentialism. Chapter 1 presents poet’s childhood, contains analysis of juvenilia and the poems devoted to her parents, discusses ‘Gypsy lyrics’. The next one recalls wartime years, demonstrates the sources of author’s pacifism and feminism. Chapter 3 recreates her student years, traces the origins of erotic poems. Chapters 4 and 5 concern Gliniany dzbanek, the poet’s connections with generation of Współczesność, legitimacy of comparisons to Różewicz poetics, works of Maria PawlikowskaJasnorzewska and Halina Poświatowska. Chapter 6 is interpretation of the poems from Prośba do macierzanki, another one - connected with motherhood in Czekanie na Dawida. Chapter 8 is devoted to foreign journeys, genesis of essays on Vermeer’s paintings and nostalgic poems. In chapter 9 I discuss works inspired by observations of patients in psychiatric hospitals and analyse ‘wiersze wigilijne’. Chapters 10 and 11 concentrate on Małgorzat Hillar’s struggle and recovery from alcoholism and her return to literary elite with the volume Gotowość do Zmartwychwstania. The dissertation ends with chapter 12 that discusses mysterious circumstances of the poet’s death and the reaction of critics who tried to sum up her work.