Motywacyjne aspekty nierówności dochodowych

Abstract

Celem artykułu jest przedstawienie wpływu nierówności dochodowych na poziom i strukturę motywacji. Rozważania opierają się o podział motywacji na wewnętrzną i zewnętrzną oraz na koncepcji ukrytych kosztów bodźców zewnętrznych polegających na wypychaniu motywacji wewnętrznej. Po przedstawieniu głównych tez teorii wypychania motywacji wewnętrznej w artykule wykazano przesłanki sugerujące, że nierówności dochodowe mogą powodować zarówno pozytywne, jak i negatywne zmiany w poziomie i strukturze motywacji, co uznano za jeden z argumentów uzasadniających słuszność podziału nierówności na frustrujące i aktywizujące. Nierówności dochodowe uznano za silne bodźce zewnętrzne do działania mającego na celu zwiększanie dochodu, co stanowi ich aktywizującą funkcję. Jednak działania motywowane zewnętrznie nakierowane są głównie na cel i nagrodę zewnętrzną, a nie na działanie per se. Dlatego nierówności dochodowe mogą powodować także negatywne konsekwencje, takie jak pogoń za nieuzasadnionymi korzyściami, bylejakość czy pracę ukierunkowaną na wskaźniki zamiast realnych wyników.

The purpose of this article is to present the impact of income inequality on the level and structure of motivation. The considerations are based on the idea of intrinsic and extrinsic motivation and the concept of hidden costs of rewards. The article presents the motivation crowding theory and premises that inequalities can be interpreted as an extrinsic stimuli. In the following parts it shows evidences suggesting that income inequality can cause both positive and negative changes in the level and structure of motivation, which was considered as one of the arguments justifying the validity of dividing income inequality into activating and frustrating. Income inequalities were considered as a strong external stimuli to increase the income, which can be interpreted as an activating function of inequalities. However, extrinsically motivated agents are mainly focused on the reward and not the action per se. Therefore, income inequality may also cause negative consequences, such as rent-seeking, mediocrity or shirking.