Neoliberalizm i keynesizm w polityce gospodarczej: lekcje z kryzysu

Od kilku dziesięcioleci jesteśmy świadkami debaty pomiędzy zwolennikami różnych odmian keynesizmu i neoliberalizmu, która za sprawą obecnego kryzysu finansowego i zadłużeniowego wkroczyła w nowy etap. W niniejszej pracy postawiono tezę, że te dwie konkurencyjne szkoły ekonomiczne są w coraz większym stopniu traktowane jako instrumenty do realizacji celów poszczególnych grup interesów, obejmujących środowiska nauki, gospodarki, polityki i mediów. Dzieje się to poprzez wprzęgnięcie doktryn z dziedziny ekonomii (a także innych, np. ekologii czy bezpieczeństwa) do uzasadniania słuszności prowadzonej polityki gospodarczej. W pracy zaprezentowano krytykę neoliberalizmu, jaka nastąpiła po wybuchu obecnego kryzysu gospodarczego. Jej następstwem była częściowa rehabilitacja keynesizmu, przejawiająca się szczególnie w zwiększeniu roli państwa w gospodarce. Ten zwrot w polityce gospodarczej przyczynił się w znacznej mierze do kryzysu zadłużeniowego, z którym boryka się obecnie wiele krajów Europy. Następnie podjęto próbę scharakteryzowania układu tworzących się od lat 70. XX wieku grup interesów i efektów ich działania w gospodarkach państw rozwiniętych. Pracę kończy uogólnienie przedstawionych wcześniej spostrzeżeń w tezę o wykorzystywaniu szkół ekonomicznych do uzasadniania polityki gospodarczej oraz przedstawienie wybranych koncepcji rozwoju zrównoważonego, jako odpowiedzi na kryzys.

The debate between Keynesians and Neoliberals that has been carried on for decades came after the economic and public debt crisis into a new stage. In this paper a thesis was presented that these two competing economic schools are used as instruments in hands of certain groups of interests (including academy, business, politics and media) for reaching their own goals. It is carried out by harnessing doctrines from economic field (but also other, like ecology or public safety) to advocate for an actual economic policy of a certain state or international institution. In the beginning of the paper a criticism of neoliberalism was presented that burst when present economic crises has begun. It was then followed by a partly turn to Keynesian means in economy which lead many countries to public debt crisis. An attempt is made to characterize a system of groups of interests which emerged in the ‘70s and the consequences of their influence on politics and economics in the developed countries. The paper is concluded with two chapters, first one generalizing presented observations into a thesis about economic doctrines being utilized in justifying current economic policy and the second one presenting chosen concepts of sustainable development as an answer to the crisis.