Zagadnienie odpowiedzialności za długi spadkowe w procesie unifikacji i kodyfikacji polskiego prawa spadkowego

Abstract

W niniejszym artykule zostały przybliżone zagadnienia związane z problemem unifikacji i kodyfikacji polskiego prawa spadkowego po 1918 roku, na przykładzie zasad odpowiedzialności za długi spadkowe. Do wybuchu II wojny światowej nie przedstawiono jednak jednolitego projektu prawa spadkowego, a prace specjalnej podkomisji nie wyszły poza dyskusję nad podstawowymi założeniami spadkobrania. Spory ideologiczne dotyczące osobowego prawa małżeńskiego przyniosły wiele problemów i przełożyły się na postęp prac w zakresie unifikacji prawa spadkowego. W konsekwencji nie udało się dokonać kompleksowej unifikacji i kodyfikacji prawa spadkowego w okresie drugiej Rzeczypospolitej. Unifikację prawa spadkowego wznowiono dopiero po II wojnie światowej, a ostatecznie zakończyła się w roku 1946 wydaniem dekretów o prawie spadkowym oraz postępowaniu spadkowym. Zaś w roku 1964 prawo spadkowe zostało skodyfikowane w księdze czwartej kodeksu cywilnego. Do czasu unifikacji prawa spadkowego w 1946 roku obowiązywały regulacje zawarte w ABGB, Kodeksie Napoleona oraz BGB, także w zakresie zasad odpowiedzialności za długi spadkowe. Wprowadzenie do polskiego prawa spadkowego, w tym także w odniesieniu do zasad odpowiedzialności spadkobierców za zobowiązania spadkowe, rozwiązań przyjętych w wielkich kodyfikacji cywilnych XIX wieku, pozwala na umieszczenie rozwiązań przyjętych w księdze czwartej kodeksu cywilnego w tradycji romanistycznej europejskiego prawa prywatnego.

This article takes a closer look at the problem of unification and codification of Polish inheritance law after 1918, using the principles of liability for inheritance debts as an example. However, until the outbreak of World War II, no unified draft of the inheritance law was presented, and the work of the special subcommittee did not go beyond a discussion of the basic principles of inheritance. Ideological disputes over personal marriage law brought many problems and translated into the progress of work on the unification of inheritance law. As a result, the comprehensive unification and codification of inheritance law during the Second Republic failed. The unification of inheritance law resumed only after World War II, and was finally completed in 1946 with the issuance of decrees on inheritance law and inheritance proceedings. And in 1964, inheritance law was codified in Book Four of the Civil Code. Until the unification of inheritance law in 1946, the regulations contained in the ABGB, the Napoleonic Code and the BGB were in force, including with regard to the rules of liability for inheritance debts. The introduction of the solutions adopted in the great civil codifications of the 19th century into Polish inheritance law, including with regard to the principles of heirs' liability for inheritance debts, allows the solutions adopted in Book Four of the Civil Code to be placed in the Romanist tradition of European private law.