Kluby Inteligencji Katolickiej jako instytucje wsparcia wykształcenia i wychowania w Diecezji Tarnowskiej

Abstract

Wśród różnych form zrzeszeń katolickiego laikatu w Kościele można wyróżnić stowarzyszenia i organizacje – działające na podstawie prawa kanonicznego lub przepisów prawa cywilnego o stowarzyszeniach – oraz nieformalne środowiska: ruchy religijne, zespoły, kręgi i małe grupy. Trudna sytuacja Kościoła w Polsce po II wojnie światowej nie sprzyjała powstawaniu organizacji, których działalność byłaby zgodnie zatwierdzona przez zarówno władze kościelne, jak też władze państwowe. Jeżeli zaś pojawiały się organizacje quasi-kościelne czy religijne, uznawane przez władze cywilne, to były to niestety organizacje, które z troską o dobro Kościoła i wiernych niewiele miały wspólnego. Na tym tle Kluby Inteligencji Katolickiej były pewnego rodzaju ewenementem. Ciesząc się aprobatą władz kościelnych i w jakiejś mierze mimowolnie uznaniem władz państwowych, dążyły do wzmocnienia wychowania religijnego poprzez formowanie człowieka i wspólnoty w duchu chrześcijańskim, kształtowanie postaw społecznych, tworzenie i pogłębianie kultury chrześcijańskiej, rozwój intelektualny oraz różne formy działalności charytatywnej. Na terenie Diecezji Tarnowskiej powstały trzy Kluby Inteligencji Katolickiej: w Nowym Sączu, w Tarnowie i w Mielcu.

Among the various forms of association of the Catholic laity in the Church, one can distinguish associations and organisations – whether they are based on canonical or civil law on associations – and informal circles: religious movements, groups, circles and small groups. The difficult situation of the Church in Poland after World War II was not conducive to the creation of organisations whose activities would be approved by both the church authorities and the state authorities. If, however, quasi-ecclesiastical or religious organisations were to emerge that were recognised by the civil authorities, these were unfortunately organisations that had very little in common with the good of the Church and the faithful. Against this backdrop, the Catholic Intelligence Clubs were a kind of phenomenon. They enjoyed the approval of the Church authorities and, to some extent, the unintentional recognition of the state authorities, and sought to strengthen religious education by forming people and communities in the Christian spirit, shaping social attitudes, creating and deepening Christian culture, intellectual development and various forms of charitable activity. Three Catholic Intelligentsia Clubs were established in the Tarnów Diocese: in Nowy Sącz, Tarnów and Mielec.