„Wiadomości Brukowe” wobec zjawiska magnetyzmu zwierzęcego

Abstract

Magnetyzm zwierzęcy, który na początku XIX wieku na dobre zagościł na wileńskich salonach, wzbudzał niemałe zainteresowanie zarówno wśród entuzjastów, jak i przeciwników owej teorii. Stał się również tematem niezwykle często poruszanym przez ówczesną prasę. To właśnie teksty drukowane na łamach „Wiadomości Brukowych” stały się pretekstem dla rozważań przedstawionych w niniejszym artykule. Jak się bowiem okazuje, moda na mesmeryzm w znacznym stopniu nakreśliła kierunek, za którym podążyli redaktorzy periodyku. Charakter artykułów pomieszczonych na łamach tego czasopisma, utrzymanych w tonie szubrawczym, jest doskonałym przykładem kunsztu pisarskiego jego redaktorów, ich kąśliwej ironii, a także przewrotnego dowcipu. Opublikowane w nim wypowiedzi dotykające kwestii związanych z magnetyzmem stanowią jednak przede wszystkim niezwykle ważny, choć dotychczas słabo zbadany aspekt kultury literackiej Litwy w dobie porozbiorowo-przedpowstaniowej.

The animal magnetism, which was here to stay on Vilnius socjety at the begining of the 19th century, intrigued both supporters and opponents of this theory. It has also become the main topic, often discussed by the press of that time. The lyrics published in the „Wiadomości Brukowe” magazine will be taken into consideration. It was the mesmerism which outlined the direction, the periodical editors followed, obviously taking a certain publishing policy. The character of the articles placed in the newspaper with their rogue and ironic ton is the perfect example of the editors’ literary artistry. What is more, they delight with great sense of humor. However the most significant thing is that they form the vitally important but still do not explored element of Lithuanian literary culture.