Jak mierzyć dziś rozwój społeczno-gospodarczy krajów?

W dobie globalizacji tradycyjne mierniki rozwoju gospodarczego nie są w stanie określić precyzyjnie poziomu dobrobytu. Artykuł prezentuje alternatywne i mało popularne podejście do pomiaru stopnia rozwoju społeczno-gospodarczego, ze szczególnym uwzględnieniem HDI. Omówiono tu takie miary, jak: Miernik Dobrobytu Ekonomicznego (MEW), Miernik Krajowego Dobrobytu Netto, Miernik Czystego Dobrobytu (NNW), Indeks Ekonomicznych Aspektów Dobrobytu (EAW), Indeks Trwałego Dobrobytu Ekonomicznego (ISEW), Wskaźnik Faktycznego Postępu (GPI). Liczne mankamenty, którymi obarczone są wyżej wymienione mierniki oparte na zmodyfikowanych rachunkach narodowych oraz trudności w zebraniu wymaganych danych spowodowało wysyp miar indeksowych. Przykładami takich wieloaspektowych mierników dobrobytu są Wskaźnik Dobrobytu Ekonomicznego Netto czy TMDE. Najpopularniejszym syntetycznym wskaźnikiem rozwoju społeczno-gospodarczego jest Indeks Rozwoju Społecznego (HDI) i jego pochodne, m.in.: Wskaźnik Biedy Społecznej, Wskaźnik Ubóstwa (HPI), Wskaźnik Zróżnicowania Rozwoju Społecznego ze Względu na Płeć (GDI), Wskaźnik Równouprawnienia (GEM). Na postawie metodyki HDI skonstruowano wiele innych wskaźników uwzględniających aspekty środowiska naturalnego, np.: Indeks Trwałego Rozwoju Społecznego (SHDI), Indeks Rozwoju Społecznego Uwzględniający Stopień Zanieczyszczenia Środowiska (HDPI), Indeks Zagrożenia Środowiska Naturalnego (EEI), Eko-wrażliwy Indeks HDI. Inne omówione tu miary to: Indeks Fizycznej Jakości Życia (PQLI), Indeks Jakości Życia (LQI), Indeks Wrażliwości Ekonomicznej (EVI) i Indeks Zasobów Ludzkich (HAI). W opracowaniu nie rozstrzygnięto, który wskaźnik najlepiej szacuje poziom rozwoju społeczno-gospodarczego, ale ukazano wady i zalety nowych metod.

During globalization the traditional economic growth measures are not precisely welfare indicators. The economists have tried to construct indicator that include both quality and quantity aspects of economic development. The aim of this article is to present some different and less popular approaches to alternative measurement of welfare, especially HDI. The article discusses such measures of development as: Measure of Economic Welfare (MEW), Net National Welfare (NNW), Index of the Economic Aspects of Welfare (EAW), Index of Sustainable Economic Welfare (ISEW), Genuine Progress Indicator (GPI). A number of shortcomings, which are burdened with the above-mentioned measures based on a modified national accounts and the difficulty of gathering the required data resulted in a flood of multi-dimensional measurement. Examples of such multi-dimensional measures of development include Net Economic Prosperity Index or TMDE. The most common synthetic indicator of social-economic development is the Human Development Index (HDI) and its derivatives, such as: Human Poverty Index (HPI), Gender-Related Development Index (GDI), Gender Empowerment Measure (GEM). On the basis of the methodology of HDI a number of other indicators that take account of environmental aspects have been constructed, such as: Sustainable Human Development Index (SHDI), Pollution Sensitive Human Development Index (HDPI), Environment Endangerment Index (EEI), Environment Sensitive HDI. Other measures discussed here are: Physical Quality of Life Index (PQLI), Quality of Life Index (LQI), Economic Vulnerability Index (EVI) and Human Assets Index (HAI). The paper does not determine which indicator describes the level of development most precisely. In conclusion, the indicators based on HDI are more precise than traditional ones in estimating the welfare.