Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy z. 57(1)/2019
URI dla tej Kolekcji
Przeglądaj
Ostatnio nadesłane materiały
- PozycjaOdpowiedzialność w procesie rozwoju – jaka i czyja?(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Słodowa-Hełpa, Małgorzata; Jurewicz, DanielInspirację do podjęcia problematyki odpowiedzialności w procesie rozwoju stanowiło kilka przesłanek natury poznawczej i praktycznej, w szczególności jej wyeksponowanie w tytule kluczowego dokumentu nakreślającego średnio- i długofalową wizję rozwojową i politykę państwa, czyli w Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju. W opracowaniu zredagowanym na podstawie przeglądu bogatej literatury przedmiotu oraz najnowszych dokumentów, zostały zaprezentowane wybrane aspekty tej pojemnej inter- i wielodyscyplinarnej problematyki. Wobec wieloznaczności kategorii odpowiedzialność i związanych z tym trudności interpretacyjnych oraz ewolucji jej powiązań z wolnością i rozwojem za zasadne uznane zostało poprzedzenie zasadniczej części opracowania najogólniejszym stanowiskiem dotyczącym istoty odpowiedzialności i krótką odpowiedzią na dwa pytania: – Czym jest odpowiedzialność? – Jakie są jej powiązania z wolnością? Punkt wyjścia dalszych rozważań stanowi założenie, że rozwój odpowiedzialny musi być udziałem nie tylko rządu i polityków, ale menedżerów i zarządzanych przez nich przedsiębiorstw a także konsumentów i całych wspólnot regionalnych oraz lokalnych. Bez ich zaangażowania trudno bowiem liczyć na skuteczność nawet najlepiej nakreślonej wizji rozwojowej. Za wiodący został uznany układ podmiotowy artykułu, od odpowiedzialności państwa, przez funkcjonariuszy publicznych, środowisko biznesu społecznie odpowiedzialnego do społeczeństwa obywatelskiego i dobra wspólnego. W podsumowaniu, na podstawie przeprowadzonych analiz, nakreślone zostały dość ogólne odpowiedzi na sformułowane we wstępie pytania.
- PozycjaAnaliza zróżnicowania poziomu rozwoju poszczególnych regionów i ich rynków pracy w Polsce(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Valente, RiccardoW artykule przedstawiono analizę danych i uwagi teoretyczne, pozwalające wyjaśnić zróżnicowanie regionalne w Polsce na podstawie teorii keynesowskiej oraz stwierdzić, że zróżnicowania dochodu na mieszkańca i kondycji zarejestrowanych na rynku pracy są ściśle między sobą powiązane. Zwrócono także uwagę na to, że interwencje publiczne, wspierające dochód na mieszkańca i poprawiające kondycje na rynku pracy w regionach słabo rozwiniętych, stanowiłyby skuteczne narzędzie nie tylko w zwalczaniu ubóstwa i bezrobocia, ale również we wsparciu możliwości zysku dla przedsiębiorstw w tych obszarach oraz stymulację ich rozwoju. Na podstawie dokonanej analizy różnicowanie regionalne w Polsce jest rzeczywiście dobrze wyjaśnione za pomocą podejścia keynesowskiego, a szczególnie modelu wzrostu gospodarczego opracowanego przez polskiego ekonomistę Michała Kaleckiego w 1968 roku przy jego uzupełnieniu z innymi uwagami teoretycznymi opracowanych przez autorów tego samego nurtu, które opiera się na zaakcentowaniu roli popytu zagregowanego w długookresowym przekształcaniu się głównych zmiennych makroekonomicznych na terenie kraju. Duży wpływ na polepszenie jakości życia w Polsce mogą więc mieć czynniki, które na podstawie teorii keynesowskiej wpływają równocześnie na zwiększenie wzrostu gospodarczego i wydajności pracy, akumulację kapitału oraz wdrożenie i stosowanie innowacji, zwiększenie zatrudnienia i płac. W miejsce propozycji obniżania i zróżnicowania płac minimalnych, jakie można znaleźć w opracowaniach opartych na podejściach teoretycznych bazujących na dorobku autorów głównego nurtu, przedstawiona analiza danych i ich interpretacja wspierałyby więc realizację inwestycji publicznych, interwencje wsparcia dochodu w regionach słabiej rozwiniętych. Przedstawione wnioski wskazywałyby dodatkowo na większą skuteczność interwencji ostatniego rodzaju.
- PozycjaHistoria polskiej płacy minimalnej na gruncie teorii pomiaru kapitału ludzkiego i godziwych wynagrodzeń(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Oliwkiewicz, BarbaraWspółcześnie wynagrodzenie to jedna z ważniejszych kwestii społeczno-ekonomicznych. To ludzie i ich kapitał tworzą wartość jednostki gospodarczej oraz są źródłem jej sukcesu. Według teorii pomiaru kapitału ludzkiego i godziwych wynagrodzeń, kapitał ludzki to potencjalna zdolność do wykonywania pracy, praca to transfer kapitału do obiektów pracy, a wynagrodzenie to należność za wykonaną pracę zgodnie z jej wartością. Godziwe opłacenie kapitału ludzkiego jest gwarancją jego odtworzenia. Polska płaca minimalna została wprowadzona po raz pierwszy w 1956 roku. Jej rola w systemie płac w ciągu lat uległa licznym zmianom. Jednak zawsze jest i była to kategoria określająca minimalny gwarantowany przez państwo poziom wynagrodzenia za pracę. Minimalne wynagrodzenie jest z jednej strony zabezpieczeniem pracowników przed wyzyskiem ze strony pracodawcy, z drugiej strony natomiast może być przeszkodą w zwalczaniu bezrobocia. Artykuł ma na celu przedstawienie historii płacy minimalnej w Polsce od początku jej istnienia oraz zbadanie jej zgodności z wartością kapitału ludzkiego wyznaczoną na podstawie współczesnej teorii pomiaru kapitału ludzkiego i godziwych wynagrodzeń. W pierwszej części opracowania przedstawiona jest historia polskiej płacy minimalnej oraz współczesne poglądy w kwestii kapitału ludzkiego i godziwych wynagrodzeń. W dalszej części, zgodnie z teorią kapitału ludzkiego i godziwych wynagrodzeń, obliczono polską minimalną płacę godziwą oraz zbadano jej zgodność z ustawową płacą minimalną. Do realizacji celu wykorzystano metodę analityczno-opisową. Narzędziem empirycznym służącym weryfikacji były studia literatury przedmiotu oraz studia i analiza danych statystycznych.
- PozycjaGodziwe nierówności dochodowe a opodatkowanie wynagrodzeń(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Renkas, JurijPrzedmiotem rozważań jest teoretycznie uzasadnione opodatkowanie wynagrodzeń za pracę. Podstawową teorią określającą wielkość wynagrodzeń jest teoria kapitału ludzkiego pracowników. W wyniku badań wykazano, że godziwe wynagrodzenie jest procentem od wartości kapitału ludzkiego pracownika. Ten procent stanowi miarę spontanicznego naturalnego ubytku kapitału ludzkiego i jest powiązany z wielkością stałej p = 0,08 [1/rok]. Godziwość wynagrodzeń jest kategorią ekonomiczną i oznacza, że dwoje pracujących otrzymujących wynagrodzenie godziwe potrafi doprowadzić dwoje swoich potomków do własnego poziomu kapitału ludzkiego. Z tych zależności wynika konkluzja, że godziwe wynagrodzenie nie powinno być pomniejszane podatkiem bezpośrednim, ponieważ nie zostaną zachowane warunki równowagi ekonomicznej. Zatem celem niniejszego opracowania jest przedstawienie propozycji konstrukcji modelu opodatkowania wynagrodzeń.
- PozycjaInstytucjonalne uwarunkowania nierówności szans edukacyjnych w Polsce(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Bartak, JakubCelem artykułu była diagnoza rozwiązań instytucjonalnych w polskim systemie edukacji pod kątem ich znaczenia dla nierówności szans edukacyjnych. Rozważania rozpoczęły się od wskazania poziomu nierówności edukacyjnych na poziomie szkół średnich oraz uczelni wyższych w stosunku do państw OECD. Z porównań tych wynika, że największe zaniedbania w zakresie egalitaryzmu szans edukacyjnych występują w zakresie kształcenia wyższego, podczas gdy nierówności szans na poziomie szkół średnich oraz gimnazjów są relatywnie niskie. Dalszą część pracy oparto na przeglądzie literatury z zakresu instytucjonalnych uwarunkowań nierówności szans edukacyjnych. Wskazano na zalety i wady oparcia prac w tym obszarze o międzynarodowe badania kompetencji i umiejętności takich jak PISA i TIMSS. W kolejnej części zidentyfikowano i omówiono następujące czynniki nierówności szans: powszechność edukacji przedszkolnej, sposób organizacji różnicowania ścieżek kształcenia oraz sposoby finansowania edukacji na poziomie szkoły obowiązkowej i edukacji akademickiej. Omawiając polskie rozwiązania instytucjonalne w tym zakresie wskazano, że relacja między pochodzeniem a szansami zdobycia wysokiej jakości wykształcenia w Polsce pogłębiana jest poprzez niską skolaryzację przedszkolną, proces silnego różnicowania się gimnazjów w miastach, a także sposób finansowania edukacji akademickiej. Jednocześnie wskazano, że relatywnie późny podział ścieżki kształcenia oraz system finansowania edukacji na poziomie szkół podstawowych i średnich są czynnikami sprzyjającymi równości szans edukacyjnych.