2023 Chordofon z Lednicy/rekonstrukcja i budowa instrumentu
Ładowanie...
Data
Autorzy
Tytuł czasopisma
ISSN
Tytuł tomu
Wydawnictwo
Abstrakt
Rekonstrukcja i budowa średniowiecznego instrumentu smyczkowego z przełomu XI i XII w.na podstawie znaleziska archeologicznego z Ostrowa Lednickiego. Projekt instrumentu powstał na drodze porównania zachowanych szczątków z oryginału z instrumentami podobnego typu ze znalezisk z Nowogrodu Wielkiego, instrumentami podobnego typu przedstawionymi w ikonografii dwunastowiecznej we Francji oraz tradycyjnych instrumentów z południa Europy (Bałkany i Włochy). Rekonstrukcja chordofonu została wykonana na zamówienie Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy, instrument obecnie znajduje się w zbiorach tegoż muzeum.
Opis
Rekonstrukcja i budowa średniowiecznego instrumentu smyczkowego z przełomu XI i XII w.na podstawie znaleziska archeologicznego z Ostrowa Lednickiego. Projekt instrumentu powstał na drodze porównania zachowanych szczątków z oryginału z instrumentami podobnego typu ze znalezisk z Nowogrodu Wielkiego, instrumentami podobnego typu przedstawionymi w ikonografii dwunastowiecznej we Francji oraz tradycyjnych instrumentów z południa Europy (Bałkany i Włochy). Rekonstrukcja chordofonu została wykonana na zamówienie Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy, instrument obecnie znajduje się w zbiorach tegoż muzeum.
Podstawą rekonstrukcji jest zachowany fragment płyty kołkowej instrumentu datowany na XI/XII wiek znaleziony w trakcie prac wykopaliskowych w rumowisku mostu na Ostrowie Lednickim. Rekonstrukcja jest wykonana przez Leszka Pelca jest rodzajem polemiki z wcześniejszą interpretacją znaleziska jako fragment średniowiecznego trzystrunowego rebeku. Zachowany element łączył w sobie cechy spotykane w konstrukcji zarówno instrumentów znanych z wcześniejszych prac archeologicznych w Nowogrodzie Wielkim jak i ikonografii instrumentów z romańskich kościołów we Francji oraz tradycyjnych instrumentów z południa Europy (np. lijerica, lira calabrese). Szczegóły budowy zachowanego fragmentu (stosunkowo bardzo wysoki prożek) wskazywały na zastosowanie techniki paznokciowej typowej m.in. dla tradycyjnych polskich chordofonów (suka biłgorajska) oraz instrumentów z południa i wchodu Europy (gudok, lijerica, lira calabrese, gadułka itp.) a rozkład otworów w płycie kołkowej sugerował większą niż w rebeku liczbę strun – prawdopodobnie pięć.
Instrument wykonany został z drewna jaworowego z płytą rezonansową z drewna świerkowego, wykończony naturalnymi woskami i wyposażony w ręcznie wykonane, niepolerowane jelitowe struny.
Obecnie instrument znajduje się w kolekcji Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy.
Link:
https://www.youtube.com/watch?v=Z4boKsHArVI&feature=youtu.be
Słowa kluczowe
rekonstrukcja instrumentu muzycznego, średniowieczny instrument smyczkowy, Leszek Pelc, Muzeum Pierwszych Piastów w Lednicy, chordofon, technika paznokciowa