UR Journal of Humanities and Social Sciences nr 3(12)/2019
URI dla tej Kolekcjihttp://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/5454
Przeglądaj
Ostatnio nadesłane materiały
Pozycja Sprawozdanie z drugiej edycji konferencji naukowej „Wiedza. Komunikacja. Działanie. Komunikowanie interdyscyplinarne”, Kraków, 17–18 października 2019 r.(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Kinal, JarosławPozycja Sprawozdanie z II Międzynarodowego Kongresu Praw Człowieka, Rzeszów, 16–17 października 2019 r.(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Malczyńska-Biały, Mira; Milczanowski, Maciej; Żarna, KrzysztofPozycja Sprawozdanie z konferencji naukowej „Mobilność w Galicji 1772–1914”, Iwonicz, 15–16 października 2019 r.(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Kawalec, AgnieszkaPozycja Damian K. Markowski, „Dwa powstania. Bitwa o Lwów 1918”, Kraków 2019, Wydawnictwo Literackie, ss. 476(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Majcher-Ociesa, EdytaPozycja Od napojów energetyzujących do narkotyków. Nowe wyzwania polityki prewencyjnej(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Motyka, Marek A.Zaprezentowane dane pochodzą z badań empirycznych zrealizowanych wśród młodzieży województwa podkarpackiego. Głównym celem pomiaru było oszacowanie skali używania środków psychoaktywnych w tej grupie oraz ustalenie czynników sprzyjających inicjacjom narkotykowym. Badanie przeprowadzono wśród uczniów szkół średnich (19 miejscowości; 27 szkół). Zastosowano warstwowo-losowy dobór próby. Do gromadzenia danych użyto autorskiego kwestionariusza ankiety. Zebrano dane od 2273 uczniów. Spożywanie napojów energetyzujących wskazało 63% badanych, alkoholu – 65%, palenie tytoniu – 23%, a używanie narkotyków – 31%. Statystyczne opracowanie zebranego materiału pozwoliło na identyfikację związków między spożywaniem napojów energetyzujących a paleniem tytoniu, spożywaniem alkoholu i zażywaniem narkotyków. Uzyskane wyniki korespondują z założeniami teorii bramy Denise Kandel, przy czym należy zaznaczyć, że autorzy tej koncepcji nie badali związków między korzystaniem z napojów energetyzujących a sięganiem po narkotyki. Z uwagi na wielkość próby badanie to można określić jako pionierskie. Jego wyniki sugerują potrzebę realizacji dalszych badań określających wpływ konsumpcji napojów energetyzujących na używanie innych środków psychoaktywnych. Istotne wydaje się również wprowadzenie adekwatnych oddziaływań prewencyjnych zarówno wśród młodzieży, jak i rodziców przyzwalających na niekontrolowane spożycie takich napojów.Pozycja Nationalism, modernity, museums. Inspiration by the theory of Ernst Gellner(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Kolaříková, VeronikaThe study deals with the issue of nationalism and its emphasis on national identities, which have occupied a specific position in museums since the 19th century. Nationalism understands the study as a modern phenomenon, which was created by specific structural conditions, functions and changes connected with the advent of modernity. It is precisely the conditions for the emergence of nationalism that the study pays attention to, and through the analysis of Ernst Gellner's theory it seeks to define the main attributes from which the emergence and persistence of nationalism derive. To this end, the study will present the basic characteristics of a traditional society in which there were no suitable conditions for the existence of nationalism, and subsequently show how these conditions were born by the transition of society from traditional to modern. With regard to the theme of nationalism, the social change that took place and the basic characteristics of modern society, which eventually created the breeding ground for the emergence and existence of nationalism, will be presented. The study then applies the issue of nationalism to museums. The study will outline how museums have transformed in the established modern society and what role nationalism has played in them. Finally, the study briefly reflects on the role that nationalism can play in museums today, viz. it will show which elements constructing national identity can potentially appear most in museums.Pozycja Birth and development of the computer game industry in Poland. Analysis of selected cases(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Kamosiński, SławomirThe first computer game appeared in the period of the People's Republic of Poland in Wrocław in 1962 (or 1963). Then, commercial projects, appeared in the 1980s. Among them there was first adventure game produced in 1986. In the times of the People's Republic manufacturers of computer games were not treated as professional entrepreneurs. The beginnings of the professionally operating computer games industry in Poland can be found at the end of the 1980s. It was related to the popularization of imported personal computers. The first companies representing that sector were set up by some enthusiasts importing computer games for their own needs mainly from the USA. Players analyzed the construction of the games, learned the programming language and attempted to write their own games by themselves and for themselves. They also traded their products on small local markets. After nearly 30 years since the first company was established, acting professionally in the field of computer games and software, one can observe a real progress. Polish companies achieved global success. The main research problem in finding the sources of the success and recreation of the path the sector went through, beginning from amateur activities to thorough professionalization. It should be looked into what impact on that sector of industry had the political situation in Poland in 1989, including the bankruptcy of communism and development of the free market and openness of the economy on the global markets. A product of this industry ages slowly.Pozycja Przedsiębiorstwa z kapitałem zagranicznym pochodzenia polonijnego jako enklawa kapitalizmu w PRL i „inkubator przedsiębiorczości” liderów biznesu w III RP(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Grala, Dariusz TomaszInicjatywa tworzenia spółek z kapitałem zagranicznym w Polsce Ludowej wywiedziona była z doświadczeń Jugosławii i Węgier. Współpraca z biznesmenami polskiego pochodzenia odpowiadała zarówno w wymiarze propagandowym (możliwość wykazywania przed społeczeństwem PRL przychylności środowisk zachodniej Polonii dla reżimu komunistycznego w PRL), jak i pragmatycznym (napływ „bezpiecznego”, bo z polskim rodowodem, kapitału w wymienialnej walucie i zachodniego „know how”, bardzo pożądanego w gospodarce nakazowej PRL). Przedsiębiorcy z kapitałem zagranicznym urządzali swoje firmy pod względem organizacyjnym na wzór zachodni. Sposób zarządzania nastawiony na zysk i optymalizację podatkową, importowanie i stosowanie technologii oraz środków trwałych z krajów kapitalistycznych, jak również szeroko stosowane techniki marketingu czyniły z tych podmiotów bardzo dynamiczne i elastyczne struktury organizacyjne, łatwo dostosowujące się do warunków zewnętrznych. W takim sensie firmy polonijne nie tylko stanowiły zupełne novum ustrojowe w systemie gospodarczym PRL, ale przede wszystkim funkcjonowały odmiennie, nie będąc częścią planu centralnego planisty oraz nie mając prezesów oraz dyrektorów z nominacji partyjnej PZPR. W wyniku preferencyjnych rozwiązań fiskalnych i administracyjnych w PRL przedsiębiorstwa polonijno-zagraniczne PPZ osiągały najwyższą stopę wzrostu sprzedaży i najszybszy rozwój organiczny w grupie przedsiębiorstw prywatnych.Pozycja „Alkohol jest wybitną trucizną nerwową”. Nadużywanie alkoholu w Polsce powojennej na przykładzie Zielonej Góry w latach 1950–1956(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Skierska, JolantaW artykule przedstawiono zjawisko nadużywania alkoholu w polskim społeczeństwie w latach 1950–1956 w mikroskali, wybierając jako obiekt badań Zieloną Górę. To średniej wielkości miasto na terenie Ziem Zachodnich było wówczas miejscem, gdzie osiedlali się ludzie przybywający z różnych stron Polski i spoza jej granic. Taka mieszanka kulturowo-etniczna i trudności w asymilacji oraz adaptacji do nowego środowiska być może stanowiły dodatkowy bodziec do sięgania po alkohol. Pijaństwo było obecne w Polsce Ludowej od początku jako w dużej mierze konsekwencja lat wojny oraz szeregu zmian, które nastąpiły po jej zakończeniu. Oprócz wskazania przyczyn tego stanu rzeczy w artykule zwrócono również uwagę na skutki pijaństwa zarówno z perspektywy jednostki, jak i całego społeczeństwa. Niewątpliwie zjawisko to stanowiło problem społeczny, medyczny, a także gospodarczy, powodujący wymierne straty finansowe będące skutkiem nadużywania alkoholu w godzinach pracy. Odwołując się do szerszego kontekstu państwowego, zaprezentowano także działania władz lokalnych w zakresie walki z nadużywaniem alkoholu przez miejscową społeczność. Autorka, omawiając problem pijaństwa, starała się ukazać najważniejsze obszary związane z tym zagadnieniem, a jednocześnie przywołać konkretne przykłady z lokalnej prasy lub dokumentów wytworzonych przez miejscowe władze. Bazę źródłową do prowadzonych rozważań stanowiły przede wszystkim materiały Zarządu Miejskiego w Zielonej Górze oraz Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Zielonej Górze. Informacje uzupełniają artykuły z „Gazety Zielonogórskiej”. Studium w zamierzeniu autorki ma być próbą przedstawienia zjawiska społecznego, jakim jest nadużywanie alkoholu, w kontekście historycznym.Pozycja Why did the Jewish combatants need Union of Jews Participants of Combat for Polish Independence in the Second Polish Republic?(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Wierzbieniec, WacławThis article attempts to provide an answer as to why the Jewish combatants founded the Union of Jews Participants of Combat for Polish Independence (Związek Żydów Uczestników Walk o Niepodległość Polski), which operated in the period of 1929–1939. It was the only combatant organization in the Second Polish Republic that represented a national minority. The focus of this article is on the origin of the Union, its aims, goals and activities, as well as its developed organizational structure. Taken into consideration were also the Union’s fundamental activities such as supporting self-help organizations, participating in annual events concerned with Polish history, spreading the knowledge of Jewish combatants’ involvement in the fight for Poland’s independence as well as the Union’s protest against anti-Semitism in the 1930s and the Union’s activities abroad. The Union was needed, because it allowed the Jewish combatants to take an active role in building up the Polish state, which had been erased from the maps for 123 years, influence its activities and at the same time supporting it and helping protect the interests of the whole Jewish community, in Poland and abroad. Members of the Union, the Jewish combatants who fought for Poland’s independence, felt themselves entitled to, as well as morally obliged, protect their interests as well as those of the community they represented. They vied for respect and tolerance for their community and for the equal treatment of all Polish citizens, including Jews.Pozycja Działania Krajowego Towarzystwa Naftowego na rzecz postępu w przemyśle naftowym Galicji na przełomie XIX i XX w.(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Franaszek, PiotrW połowie XIX w. wobec ogólnego zacofania struktur ekonomicznych i społecznych Galicji, największej powierzchniowo austriackiej prowincji, przemysł naftowy odegrał niezwykle ważną rolę stymulatora ożywienia gospodarczego i sprzyjał pozytywnym zmianom cywilizacyjnym. Jako nowa gałąź gospodarki przemysł naftowy rodził wiele problemów, ale równocześnie stwarzał olbrzymią szansę rozwoju ekonomicznego Galicji. Żaden inny sektor gospodarki galicyjskiej nie dał takich możliwości wyjścia z prowincjonalnego otoczenia i stworzenia tak szerokich kontaktów pomiędzy przedsiębiorcami i fachowcami w samej Galicji i w wymiarze międzynarodowym. Dzięki niemu dokonywała się wymiana myśli naukowej i technicznej poprzez fachową prasę naftową, krajowe i międzynarodowe zjazdy i kongresy oraz organizowane wystawy. Szybko też powstawały instytucje skupiające przedsiębiorców naftowych i reprezentujących interesy galicyjskich nafciarzy. W krótkim czasie największe znaczenie wśród tych organizacji uzyskało Krajowe Towarzystwo Naftowe (KTN). Założone w 1879 r., odegrało doniosłą rolę w torowaniu drogi rozwoju galicyjskiemu przemysłowi naftowemu. Do Towarzystwa należała zdecydowana większość galicyjskich przedsiębiorców i konstruktorów związanych z przemysłem naftowym. Towarzystwo inicjowało i koordynowało wiele działań, których celem było promowanie górnictwa naftowego zarówno w Galicji, jak i w całej monarchii habsburskiej. Dzięki różnorodnym powiązaniom działacze KTN, sprawując opiekę i broniąc interesów galicyjskiego przemysłu naftowego, w istotny sposób wpływali na treść decyzji wydawanych zarówno przez władze galicyjskie, jak i rząd wiedeński, sprawując opiekę nad galicyjskim przemysłem naftowym.Pozycja Przyczynek do poznania środkowej epoki kamienia w Polsce środkowo-wschodniej. Mezolityczne stanowisko Pulki 1 w dolinie Wisły pod Puławami(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Bobak, Dariusz; Połtowicz-Bobak, MartaRejon Puław jest słabo rozpoznany pod kątem osadnictwa przedneolitycznego. Znane są stąd nieliczne stanowiska, które można łączyć z paleolitem lub mezolitem. Należy do nich nowe stanowisko Pulki 1 położone na łagodnym stoku wydmy opadającym ku dopływowi rzeki Kurówki. Materiały z czasów poprzedzających początek neolitu stanowią jedynie niewielką część znalezisk. Pozyskano w sumie 411 zabytków krzemiennych. W skład inwentarza wchodzi 17 rdzeni, łuszczeń, 50 narzędzi, oraz debitaż i odpadki. Artefakty wykonano z kilku rodzajów surowców kamiennych, głównie z lokalnego krzemienia narzutowego. Mniej licznie reprezentowany jest krzemień czekoladowy, świeciechowski i wołyński. Niemal 40% inwentarza jest przepalona. W grupie rdzeni dominują drobne albo nawet mikrolityczne rdzenie do wiórków, niekiedy połączonych z otrzymywaniem odłupków lub wiórów. Niemal wszystkie to formy szczątkowe, jednopiętowe lub ze zmianą orientacji. Ponad połowę debitażu stanowią wióry i wiórki. Odłupki to głównie odpadki z zapraw bądź napraw rdzeni. W grupie narzędzi dominują zbrojniki (wiórki tylcowe, trójkąty i trapezy, półtylczaki) i drapacze, które łącznie stanowią 60% wszystkich narzędzi. Wśród pozostałych występują dwa liściaki trzpieniowate oraz ciosak. Z analizy inwentarza wynika, że jest to niemal w całości pozostałość osadnictwa mezolitycznego – najpewniej młodszej fazy kultury komornickiej. Tylko pojedyncze zabytki są na pewno starsze (liściaki) bądź młodsze (grocik z wklęsłą podstawą). Stanowisko w Pulkach jest kolejnym śladem osadnictwa z początków holocenu odnotowanym na obszarach położonych po wschodniej stronie Wisły. Jest to też jedno z nielicznych stanowisk, które przebadano wykopaliskowo.