UR Journal of Humanities and Social Sciences nr 1(34)/2025
URI dla tej Kolekcjihttps://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/11629
Przeglądaj
Ostatnio nadesłane materiały
Pozycja Czy Lotnictwo Polskie w czasie II wojny światowej naprawdę na to sobie zasłużyło? Marcin Kruszyński, „Polskie lotnictwo wojskowe w czasie II wojny światowej”, Wydawnictwo Instytutu Pamięci Narodowej, Warszawa 2024, ss. 302(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2025-03) Olejko, AndrzejPozycja Perception of Violence and Abuse in the Work Environment of Polish Communication Experts: The Gender Context(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2025-03) Jupowicz-Ginalska , Anna; Kaczmarek-Śliwińska, MonikaWe analyze the perception of various shades of violence and abuse in the workplace among Polish communication experts in the context of gender (with references to professional advancement opportunities, occurrence of biases, job satisfaction, and incidents of sexual harassment). We use a quantitative method with survey research. The questionnaire was created for the as part of the project ‘Wellbeing in Public Relations and Communications Industries’, which is run within the EUPRERA network on 'Women in PR'. For this paper, we analyze Polish data: independent variables (gender and age of respondents, employment sector, the organization's size, and the length of professional careers) and dependent variables (four statements related to perceived gender discrimination and sexual harassment). We collected the data between May-September, 2023. A group of 122 individuals completed the survey, and then we calculated the data with Excel's pivot formula. The study confirmed that gender impacts the scale and perception of workplace violence/abuse. It was an obstacle to success for one-third of men and two-thirds of women. Nearly 60% of women believed it negatively impacted their advancement (over 80% of men had no such experiences). Additionally, 70% of women and 34% of men experienced harassment. Our study supports the discussed theory, confirming that women often experience workplace discomfort. Two observations are worth underlining: 1) a surprisingly broad range of behaviors in expert communication workplaces; 2) a generational shift in reporting abuse and harassment, with younger, less experienced men reporting more, later reversed as older women feel more harassed.Pozycja Akcja Żonkile. Medialno-rynkowa identyfikacja wspólnoty pamięci o powstaniu w getcie warszawskim(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2025-03) Doległo, SławomirPo latach politycznych sporów i manipulacji powstanie w getcie warszawskim staje się częścią nowej polskiej kultury historycznej, kształtowanej w coraz większym stopniu przez globalne wzorce późnego kapitalizmu. Najbardziej wyrazistym przykładem uczestnictwa we współczesnej, rynkowej kulturze pamięci o tym wydarzeniu jest akcja społeczno-edukacyjna Żonkile organizowana przez Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, polegająca na przypinaniu do ubrań symbolicznych papierowych kwiatów. Po dziesięciu latach zasługuje nie tylko na podsumowanie statystyczne, ale także na próbę akademickiej refleksji. Celem artykułu jest zatem wpisanie akcji w konteksty badań pamięci kulturowej związane z postępującymi procesami mediatyzacji i komercjalizacji obrazu przeszłości. Omawiane są tutaj najważniejsze kryteria wskazujące, że twórcy akcji budują nowe medialne i rynkowe obiegi pamięci, wykorzystując rozwiązania charakterystyczne dla współczesnych marek i franczyz kulturowych. Rozważania opierają się na badaniach netnograficznych dotyczących treści mediów społecznościowych oraz obserwacjach autoetnograficznych przeprowadzonych w Warszawie 19 kwietnia 2023 r.Pozycja Górnicy węgla kamiennego – uprzywilejowana grupa społeczna w Polsce w okresie komunizmu(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2025-03) Franaszek, PiotrCoal was the basic Polish energy resource, and at the same time its export provided the country with the necessary injections of foreign currency. During the entire period of Communist rule in Poland, miners working in hard coal mines were, on the one hand, over-exploited, while, on the other, they were granted numerous social benefits. The profession of miner was considered the most important and valuable for the country, and the miners themselves were treated as national heroes. Over time, miners' social privileges were increasingly extended. In November 1949, the government adopted a document called the “Miner's Charter”, concerning special privileges for miners in the coal mining industry. In the same year the “Distinguished Miner of Socialist Poland” decoration was introduced. However, due to the harsh conditions, there was still a shortage of manpower in the mines. To ensure maximum coal extraction, a four-brigade working system was introduced underground in 1978. As a result, the workplace was manned at all times of the day and night. One form of incentive to work in the mines was the promise of a accelerated access to housing. Many mines had canteens, separate shops, and service outlets. The mines organized the delivery of food products at lower prices. From the beginning of the 1980s, Poland entered a decade-long deep social and economic crisis. To encourage miners to make even greater efforts, 'voluntary' work on free Saturdays was introduced, which was doubled in pay and the amount thus earned was tax-free. The miners were the most highly valued occupational group in Socialist Poland, but it was the most economically exploited group. Their life was extremely difficult, although miners' salaries were much higher than in other branches of industry.Pozycja Przysposobienie Wojskowe Leśników w II RP ‒ idea, rola, funkcje i ich realizacje(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2025-03) Badyna, PiotrTekst został poświęcony w miarę kompleksowej charakterystyce powstałego w 1933 r. Przysposobienia Wojskowego Leśników (PWL), organizacji paramilitarnej powołanej przy Lasach Państwowych II RP. Zaprezentowano podstawy prawne, które legły u podstaw formowania tej organizacji, założenia teoretyczne jej funkcjonowania, postacie inicjatorów i późniejszych członków władz naczelnych. Przedstawiono także przykład podręcznika dedykowanego leśnikom, którego obszerną część autorzy poświęcili szkoleniu wojskowemu. Przytoczono również konkretne przykłady aktywności PWL w różnych sferach: szkoleń wojskowych, działań o charakterze patriotycznym, które były ważnym komponentem aktywności tej organizacji. Celem tych rozważań było ukazanie specyfiki PWL jako organizacji paramilitarnej. Swoistość ta wynikała z jednej strony z dużych możliwości, jakie dawał obszar, na którym pracowali leśnicy, z drugiej ze specyfiki produkcji leśnej, z trzeciej zaś z przyjętej przez jednego z jej twórców – Adama Loreta – ogólnej wizji organizacji opartej na etatyzmie, autorytecie marszałka Piłsudskiego i budowaniu poczucia patriotyzmu, a szkolenie wojskowe było jednym z elementów składowych statutu i to nie naczelnym. Rozważania dotyczą głównie okresu międzywojennego w latach 1933‒1939.Pozycja Kryzys węglowy lat 1898‒1902 w Królestwie Polskim(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2025-03) Waliś, JanuszArtykuł analizuje kryzys węglowy w Królestwie Polskim w latach 1898‒1902. Doprowadził on do pierwszego strajku generalnego na ziemiach polskich i był przejawem niepokojów społecznych, które znalazły ujście w rewolucji 1905 r. Celem artykułu jest poszerzenie wiedzy o kryzysach na ziemiach polskich, przedstawienie specyfiki i przebiegu wspomnianego kryzysu węglowego oraz jego wpływu na gospodarkę i społeczeństwo Królestwa Polskiego. W związku z brakiem opracowań oraz dokumentów archiwalnych dotyczących analizowanego zagadnienia artykuł opiera się w znacznej mierze na materiałach prasowych. Omówione zostały przyczyny kryzysu, w którym istotną rolę odegrała polityka celna Cesarstwa Rosyjskiego oraz pierwszy syndykat powstały na ziemiach polskich. Następnie przedstawiono przebieg kryzysu z uwzględnieniem odmiennej sytuacji wielkich miast oraz prowincji. Kolejnym istotnym elementem związanym z kryzysem były działania władz polegające na centralizacji zakupów i próbach rozwiązań administracyjnych i prawnych mających złagodzić skutki niedostępności węgla na rynku. Na końcu artykuł omawia reakcje społeczne na sam kryzys, jak i na próby przeciwdziałania mu. Omówione są reakcje zarówno grup przemysłowych, jak i mas społecznych.Pozycja Urząd i tytuł hrabiego w świetle prac XVIII- i XIX-wiecznych prawników konstytucjonalistów i niemieckich pisarzy politycznych(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2025-03) Kuczer, JarosławRozwój struktur arystokratycznych na obszarach Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego już w okresie ich kształtowania się budził potrzebę zrozumienia genezy tego procesu i jego etapów rozwojowych. Pierwsze konstatacje poczynione zostały przez znakomitych prawników konstytucjonalistów i pisarzy politycznych, takich jak J. Lünig, J. Moser, C Pauli, J. Pütter, Ch. Scheidt, F. Lobethan, J. Loen. Opierały się na analizie materiału archiwalnego (głównie kancelaryjnego), aktualnego stanu prawnego i obserwacjach natury protosocjologicznej. Kategoryzacje te uznawały mnogość tytulatury hrabiowskiej, przy jednoczesnym zawarowaniu miejsca jej beneficjentom na szczycie hierarchii społecznej pomiędzy książętami a baronami. Hrabia mógł mieć status książęcy Rzeszy (landgrabiowie, margrabiowie), status hrabiego Rzeszy rzeczywistego (reichsunmittelbare Graf) i hrabiego Rzeszy tytularnego (Titulargraf, mediate, reichsmittelbare Graf), jak również hrabiego zwykłego o prawach lennych jednakich szlachcie ziemi (Landsassen). Status hrabiowski związany był z szerokim uprzywilejowaniem w takich dziedzinach, jak sądownictwo, wojskowość czy prawa własności. Otwierał drogę do pozyskiwania praw politycznych, prestiżowych, dawał duży zakres sformalizowanego autorytetu w życiu publicznym.Pozycja Mapa majątku ziemskiego Żary (Herrschaft Sorau) z 1758 roku. Co źródło kartograficzne poświadcza o historii rodu von Promnitz?(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2025-03) Maciejewski, MarcinW nalocie alianckim na miasto Żary w kwietniu 1944 r. zniszczone zostały akta majątku ziemskiego Żary, pozostającego przez ponad 200 lat we władaniu rodu von Promnitz. Ze szczątkowych źródeł historycy nie są w stanie w pełni odtworzyć historii gospodarczej i sytuacji ekonomicznej majątku. Wobec niedostatecznej liczby materiałów archiwalnych jako źródło wiedzy na ten temat może posłużyć mapa majątku ziemskiego Żary (Herrschaft Sorau) z 1758 r. Zamieszczone na niej elementy, związane między innymi z hydrografią, zalesieniem, podziałami administracyjnymi, osadnictwem, drogami, miejscami produkcji i wytwórstwa, pozwalają wysoko ocenić jej wartość informacyjną i historyczną. Dodatkowo mapa rzuca nowe światło na ostatniego z rodu ‒ hrabiego Johanna Erdmanna von Promnitza, w historiografii przedstawianego dotąd negatywnie, jako postać nieudolna. Mapa, która powstała w czasie jego władania, ukazuje go raczej jako dobrego gospodarza, zręcznie zarządzającego ziemiami. Można pokusić się o stwierdzenie, że pokazuje prawie modelową strukturę dóbr ziemskich. Omawiany obiekt kartograficzny znajduje się w zbiorach Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej imienia Cypriana Kamila Norwida w Zielonej Górze.Pozycja The history of zhuyou healing practices: in search of data for the reconstruction of the ritual scheme(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2025-03) Muchowska, JoannaThe article addresses the issue of Thunder rituals employed in Taoist zhuyou healing practices, which constituted a formal branch of Chinese medicine from the 13th to the 16th centuries. Subsequently, these rituals lost their prominence and were predominantly practiced as part of folk medicine and folk Daoism. The article serves as a contribution to the reconstruction of the schema of Thunder rituals within zhuyou practices, based on textual data from several unpublished manuscript source texts, primarily the Zhuyou ke 05953 manuscript from the National Central Library of Taiwan and the Unschuld 8070 manuscript from the Staatsbibliothek zu Berlin – Preußischer Kulturbesitz. Both manuscripts date from the 19th century, and although they contain earlier textual material, they should be interpreted primarily as evidence of ritual practices from the 18th–19th centuries. The article provides edited excerpts from these and other source texts, which contain significant cognitive data regarding the course and specifics of these rituals. These excerpts offer valuable information about certain aspects of the healing ritual practices as well as the associated beliefs. The texts also cite incantations. Notably, in these healing rituals, the Yellow Emperor assumes the role of the deity issuing decrees against disease demons. The article attempts to provide a general outline of the basic structure of zhuyou healing rituals, drawing on the textual evidence presented. These data are juxtaposed with findings from earlier studies on Thunder rituals, particularly the works of Florian Reiter and Philip Cho. The methodology of source text content analysis was employed for the purpose of this research, augmented by elements of discourse analysis, hermeneutics, and semiotics.