Przeglądanie według Temat "zamki"

Aktualnie wyświetlane 1 - 2 z 2

Budownictwo obronno-rezydencjonalne Wacława II (1291-1305) w Małopolsce na tle ziem polskich. Studium archeologiczno-historyczne
(2021-05-17) Kocańda, Paweł
Zasadniczym celem niniejszej pracy było opracowanie problematyki budownictwa obronno-rezydencjonalnego króla Czech i Polski Wacława II, na terenie Małopolski w okresie od 1291 do 1305. Zagadnienie to omówione zostało na szerszym tle historycznym i terytorialnym, obejmującym pozostałe obszary Polski, a także tereny dawnego Królestwa Czech. Dodatkowym elementem rozprawy jest analiza działalności biskupa krakowskiego Jana Muskaty, najważniejszego stronnika Wacława II w Małopolsce. Praca składa się z dwóch tomów. W pierwszym, podzielonym na siedem rozdziałów, przedstawiono zagadnienia preliminarne, sytuację polityczno-społeczną oraz sprecyzowano najważniejsze pojęcia, a także całościową analizę zagadnienia. W drugim tomie umieszczono katalog obiektów, na który składa się 58 założeń obronno-rezydencjalnych. Wszystkie budowle zostały podzielone alfabetycznie, a sam układ katalogu został dostosowany do potrzeb pracy. W ramach prowadzonych prac podjęto rozległą kwerendę archiwalną, umożliwiająca dotarcie do dokumentacji badawczej. Ponadto analizie krytycznej poddano dostępne źródła pisane polskie oraz czeskie, a także wykonano szczegółowe obserwacje materii architektonicznej poszczególnych założeń obronnych. W efekcie uzyskano wieloaspektowy zasób danych koniecznych do pełnego opracowania zagadnienia. Wśród najważniejszych wniosków wymienić należy znaczny wpływ Wacława II i Jana Muskaty na początki murowanego budownictwa obronnego w Małopolsce oraz wprowadzenia nowego elementu na zamkach w postaci wieży ostatecznej obrony. Podkreślić należy, że król Czech i Polski stworzył w Małopolsce sieć warowni królewskich, które spełniały określone funkcje militarne, celne i administracyjne, stanowiąc ważny element wprowadzonych przez niego reform wewnętrznych.
Ruiny zamków jako przykład obiektów muzealnych na „wolnym powietrzu”. Wstęp do problematyki i historia zainteresowań do 1914 roku
(Koło Naukowe Studentów Muzeologii Uniwersytetu Rzeszowskiego; Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Kocańda, Paweł
Celem niniejszego artykułu jest przybliżenie problematyki ruin zamków jako obiektów muzealnych „in situ” będących jednocześnie przykładami placówek na tzw. „wolnym powietrzu”. Ruiny zamków stanowią nieodłączny element polskiego krajobrazu kulturowego. Pojawienie się średniowiecznego budownictwa obronnego wiązać można z przemianami społeczno-ekonomicznymi, które zaszły w obrębie wczesnośredniowiecznych grodów na przełomie XII i XIII wieku. Zainteresowanie ruinami zamków wynikało z dwóch powodów. Pierwszym były pobudki patriotyczne, jakie pojawiły się w Polsce po utracie niepodległości w XVIII wieku. Majestatyczne ruiny traktowano wówczas jako dawny symbol potęgi państwa polskiego, którego władcy niegdyś wznosili tak wielkie budowle. W rozwijaniu patriotyzmu sprzyjali ówcześnie wielcy malarze i rysownicy, wśród których wymienić należy Napoleona Ordę, Bogusza Stęczyńskiego czy Zygmunta Vogla. Poprzez rysowanie ruin i rozpowszechnianie swoich dzieł szerokiej publiczności przyczyniali się do podniesienia na duchu zniewolonego narodu. Obecnie ich dzieła stanowią nieocenione źródło wiedzy dla historyków sztuki i architektury oraz archeologów. Drugi powód zainteresowania wynikał z rozwoju nauki pod koniec XVIII wieku, a szczególnie w następnym stuleciu. Zwrócono wówczas uwagę na fatalny stan zachowania niektórych ruin i podjęto próbę ich ochrony oraz inwentaryzacji. Procesy te przebiegały różnie, w zależności od zaboru. Na szczególną uwagę zasługują działania Kazimierza Stronczyńskiego i jego wielka inwentaryzacja zabytków w Królestwie Polskim. Rozwój archeologii wpłynął także na przyrost badań archeologicznych i architektonicznych, które rzuciły nowe światło na historię wielu zamków. Na ten okres przypada działalność Łuszczkiewicza i Sokołowskiego, którzy prowadzili pierwsze profesjonalne badania na zamku wawelskim i Ostrowie Lednickim.