Przeglądanie według Autor "Stanisz, Marek"

Aktualnie wyświetlane 1 - 20 z 32

Archiwum polonisty: niefotogeniczne bogactwo
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2012) Stanisz, Marek; Ożóg, Zenon
Edytorstwo i tekstologia dzieł literackich to dziedziny o ambiwalentnym statusie. Z jednej strony szereg tendencji obecnych we współczesnym życiu naukowym zdaje się obniżać ich prestiż (wystarczy wspomnieć o wymogach szybkiego awansu zawodowego czy też o powszechnie akceptowanej regule pluralizmu interpretacyjnego). Z drugiej strony stale realizowane są fundamentalne projekty edytorskie, rośnie też popularność polonistycznych studiów o tej specjalności oraz zapotrzebowanie rynku pracy na fachowców w tej dziedzinie. Najnowszy numer „Tematów i Kontekstów” poświęcony został właśnie edytorstwu i tekstologii, a także pracom dokumentującym polskie życie literackie w kraju i poza jego granicami. W intencji redaktorów ma to być zaproszenie do refleksji nad stanem polskiego edytorstwa oraz wyzwaniami przed nim stojącymi.
Baczyńskiego mit początku
(Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Rzeszowie, 1998) Stanisz, Marek
Artykuł przedstawia interpretację wiersza "Przypowieść" Krzysztofa Kamila Baczyńskiego.
Cyprian Kamil Norwid: „Fortepian Szopena”
(Wydawnictwo Piotra Marciszuka STENTOR, 1999) Stanisz, Marek
Drogi rozwojowe dziewiętnastowiecznej literatury polskiej według Wincentego Pola
(Agencja Wydawnicza a linea, 2015) Stanisz, Marek
Przedmiotem artykułu jest analiza poglądów Wincentego Pola na dzieje literatury polskiej w XIX wieku, przedstawionych w cyklu wykładów pt. "Pamiętnik do literatury polskiej XIX wieku" (Lwów 1866).
Europejski wymiar literatury polskiej według Wincentego Pola
(Agencja Wydawnicza a linea, 2015) Stanisz, Marek
Przedmiotem artykułu jest analiza poglądów Wincentego Pola na narodowe i ponadnarodowe wartości literatury polskiej, zawartych w cyklu wykładów pt. "Pamiętnik do literatury polskiej XIX wieku" (Lwów 1866). Według Pola literatura polska stanowi formę ekspresji „ducha narodowego”, ale rozwija się pod ciśnieniem biegunowo sprzecznych, wyraziście spolaryzowanych sił: wierności tradycji rodzimej oraz naporu obcych wpływów. Ta sprzeczność decyduje o paradoksalnym charakterze koncepcji Pola. Cechuje ją silne napięcie między nakazem wierności polskim wartościom narodowym a postulatem otwarcia kultury na idee płynące z Europy.
„Klasyczność” i klasycy w literaturze polskiej XIX wieku. Przegląd stanowisk badawczych
(Wydawnictwo Neriton, 2009) Stanisz, Marek
Krytyk literacki jako optymista
(Wydawnictwo Avalon, 2020-12) Stanisz, Marek
The article aims to characterize literary criticism as a sign of cognitive and ideological optimism. A claim has been made that every critical and literary act articulates expressis verbis (or implicitly pictures) a project of a desired model of literary communication, the exchange of cultural assets, or even the structure of the society. The above project legitimizes evaluations provided by the critics and changes postulated (positive projects, polemics or catastrophic diagnoses), which in the eyes of their authors appear to be both intentional and legitimate, but – above all – workable and possessing positive influence on the functioning of the literary life (or even the whole community). To support the above argumentation, statements of such literary critics from various periods and cultural circles have been provided: The Iksowie Society, Johann Gottfried Herder, Franciszek Salezy Dmochowski, Kazimierz Brodziński, Teodozy Sierociński, Michał Podczaszyński, Maurycy Mochnacki, Michał Grabowski, Théophile Gautier, Aleksander Świętochowski, Eliza Orzeszkowa, Bolesław Prus, Włodzimierz Spasowicz, Irena Krzywicka, Stanisław Brzozowski, Zenon Przesmycki, Thomas Stearns Eliot, Jan Błoński, Jerzy Kwiatkowski, Adam Zagajewski, Julian Kornhauser, Tomasz Burek, Elaine Showalter, Krystyna Kłosińska and Przemysław Czapliński.
Listy Józefa Czapskiego do Stanisława Lorentza
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Kowalczykowa, Alina; Stanisz, Marek
In this text six Józef Czapski’s letters to Stanisław Lorentz are published from years 1958-1960 and 1978. These letters concern donating Czapski’s drawings and paintings to the National Museum. One of them includes the painter’s reflections on the subject of his drawing and its importance for him.
Listy Zygmunta Mycielskiego do Stanisława Lorentza
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2018) Kowalczykowa, Alina; Stanisz, Marek
The text presents 16 letters written by Zygmunt Mycielski during the period of 1960–1986 and addressed to Stanisław Lorentz . The letters provide a testimony of long-lasting acquaintanceship of the prominent intellectuals. The edition of correspondence materials is preceded with the introduction discussing the circumstances of their mutual contacts.
Literatura w kręgu unijnych zbliżeń. W 450. rocznicę Unii Lubelskiej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Stanisz, Marek; Trościński, Grzegorz
The paper is an introduction to the discussion devoted to literary evidence of “unification initiatives” (unions, alliances, international agreements and other unification projects) as witnessed in the history of Europe for many centuries. Artistic writings have long been presenting the dialogue between union partners, taking place both in public (international or national) as well as private space. Among these phenomena, particularly noteworthy are unification visions, cultural osmosis, evidence of individual participation in unification processes, acts of building the collective awareness, ways of interpreting both shared and alien cultural or religious symbols, literary expressions of the relations between “I” and “You”, strategies used in constructing the linguistic image of the shared world and alien worlds. The paper attempts to systematize specific issues related to these problems and is an introduction to the discussion carried out in the latest issue of „Tematy i Konteksty”.
Literature in the Context of Unification Initiatives to Commemorate the 450th Anniversary of the Union of Lublin
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Stanisz, Marek; Trościński, Grzegorz
The paper is an introduction to the discussion devoted to literary evidence of “unification initiatives” (unions, alliances, international agreements and other unification projects) as witnessed in the history of Europe over many centuries. Artistic writings have long presented the dialogue between union partners, taking place both in public (international or national) as well as private space. Among these phenomena, particularly noteworthy are unification visions, cultural osmosis, evidence of individual participation in unification processes, acts of building the collective awareness, ways of interpreting both shared and alien cultural or religious symbols, literary expressions of the relations between “I” and “You”, strategies used in constructing the linguistic image of the shared world and alien worlds. The paper attempts to systematize specific issues related to these problems and is an introduction to the discussion carried out in the latest issue of „Tematy i Konteksty”.
Mickiewiczowska sztuka przypisu. Część II (Konrad Wallenrod i Dziady cz. III)
(Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2019) Stanisz, Marek
This article is the second part of a study devoted to the rethoric and function of Adam Mickiewicz’s annotations to his poetic works – Konrad Wallenrod (1828) and Part III of Dziady (1832). These works evocatively connect history and current politics, and their annotations continue and further develop Mickiewicz’s strategies from his earlier poetic works. In the annotations to Konrad Wallenrod, the poet eruditely relates to the historical realities of the depicted world, strenghtening the credibility of the plot and displaying the authority of a refined historian. In the annotations to Part III of Dziady, Mickiewicz supplements literary fiction with accounts of a scholar, political expert, and witness familiar with the realities of the Russian state. Thus, he puts himself in the role of a story-teller commemorating his fellow countrymen’s plight, an analyst exposing the essence of the political system of the tsarist Russia, and a participant of historic events who emphasizes Poland’s historical rationale.
Między erudycją, retoryką i świadectwem. Kilka uwag o treści i funkcjach przypisów w twórczości Adama Mickiewicza. Część I (do 1826 r.)
(Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2012) Stanisz, Marek
Adam Mickiewicz opatrywał przypisami wiele swoich utworów poetyckich. W młodzieńczym okresie jego aktywności literackiej odsyłacze występowały m.in. w Balladach i romansach, Grażynie i Sonetach krymskich oraz kilku drobniejszych utworach (takich jak: Kartofla, Mieszko, książę Nowogródka, Do Joachima Lelewela, Popas w Upicie). W wymienionych utworach przypisy podporządkowane były głównie funkcjom erudycyjnym, stanowiły formę zjednywania czytelników oraz wpływania na sposób ich lektury, były ponadto zapisem osobistych doświadczeń poety. W odsyłaczach z tego okresu Mickiewicz porzucał wizerunki poety naiwnego i romantycznego indywidualisty, prezentował się zaś jako historyk-erudyta i publicysta polityczny, entuzjasta folkloru i wyrafinowany turysta, humorysta i satyryk, reporter i filolog. Mickiewiczowskie odsyłacze pozwalają więc ukazać jego młodzieńczą twórczość z nietypowej, oryginalnej perspektywy.
Pejzaże duszy. Próba interpretacji kontekstowej wiersza Juliusza Słowackiego „[Nie używałem leków i lekarzy...]”
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2005) Stanisz, Marek
Początki polskiego romantyzmu w niemieckojęzycznych opracowaniach historycznoliterackich ostatnich lat
(Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2018) Stanisz, Marek
The article aim is to present the way the beginning of Polish Romanticism (1818–1830, so-called ‘Romantic turn’) is presented by German critical publications appearing in recent years. The article author analyses the narration on Polish Romanticism within German conceptions of Polish literary development and European Romanticism evolution and examines the categories that determine such narrations. It leads to a conclusion that the beginnings of Polish Romanticism are presented in two different ways. German scholars focus either on the influence (cultural transfer) of German literature and aesthetic doctrine or on a more complex model explaining the functioning of early Romantic tendencies in Poland (which includes various foreign inspirations, the existence of Polish literary tradition and the interest in folk culture). However, many German syntheses of European Romanticism do not refer to Polish literature at all.
Poetyka (w) przyszłości
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2013) Stanisz, Marek; Uliasz, Stanisław
Artykuł stanowi wprowadzenie do dyskusji poświęconej stanowi poetyki jako dyscypliny literaturoznawczej, a także jako przedmiotu dydaktyki akademickiej i szkolnej. Zawiera próbę uporządkowania zagadnień związanych z filozoficznymi podstawami tej dyscypliny, jej kompetencjami i możliwościami rozwoju, jej granicami i ograniczeniami, jej statusem w obrębie innych dyscyplin literaturoznawczych oraz jej wymiarem funkcjonalnym. Autorzy artykułu zwracają ponadto uwagę na zdolność poetyki do ogarniania stale rosnącego spektrum zjawisk literackich i pozaliterackich oraz wyrażania indywidualnego doświadczenia lekturowego, przyglądają się także repertuarowi pojęć i kategorii, którymi się posługuje. Przedstawione tu rozważania są wstępem do refleksji nad stanem poetyki we współczesnym literaturoznawstwie. Dyskusja na ten temat została zaprezentowana w czasopiśmie "Tematy i Konteksty" 2013, nr 3 (8).
Poglądy literackie młodego Słowackiego
(Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Rzeszowie, 1999) Stanisz, Marek
Pogranicza jako przestrzenie… konfliktów: zło konieczne?
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Stanisz, Marek; Uliasz, Stanisław
Presented article is an introduction to the discussion devoted to literary representations of borderland conflicts. Borderland understood as an imagined sphere of confrontation between various interests and social groups is presented in literature not only as space of peaceful coexistence of diverse communities and varieties but also as the domain of conflict and confrontation of social groups and individuals. It seems that so far the images of borderland conflicts have not been sufficiently reflected in literature studies. This article is an attempt to systematize detailed issues connected with these problems.
Pożegnanie profesora Krzysztofa Dmitruka
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Pasterska, Jolanta; Stanisz, Marek; Pasterski, Janusz
Prawda powieści według Maria Vargasa Llosy
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Stanisz, Marek
Przedmiotem niniejszego artykułu jest charakterystyka teorii fikcji powieściowej, którą sformułował Mario Vargas Llosa w swoich pracach poświęconych literaturze. Rozważania pisarza koncentrują się wokół ambiwalentnej natury fikcji literackiej (którą pisarz interpretuje równocześnie jako „kłamstwo” i „prawdę”), a także wokół jej funkcji (artystycznych, psychologicznych, kulturowych, społecznych, politycznych). Podstawowym założeniem Vargasa Llosy jest przekonanie o równoczesnej fikcyjności i prawdziwości powieściowego świata: każda powieść tworzy alternatywną rzeczywistość, która burzy deterministyczne przekonanie o jednoznaczności i wyłączności tego, co nas otacza. Fikcja powieściowa jest pochwałą życia, jego rozmaitości, niekonsekwencji i anarchii, a zarazem wytwarza poczucie niedosytu wobec przeżywanej „tu i teraz” egzystencji. Dzięki tej właściwości fikcja pozwala lepiej zrozumieć mechanizmy życia społecznego i politycznego oraz reguły rządzące ludzkim postępowaniem. Według Vargasa Llosy fikcja powieściowa nabiera w ten sposób walorów antyutopijnych – staje się zarzewiem buntu przeciw wszelkim formom władzy i politycznego zniewolenia. Ważnym źródłem teorii literackich peruwiańskiego noblisty są koncepcje filozoficzne Karla Poppera, a zwłaszcza jego idea społeczeństwa otwartego.