Przeglądanie według Autor "Markowska-Gos, Ewa"

Aktualnie wyświetlane 1 - 8 z 8

Immunizacja dziecka na Covid-19 jako etap realizacji Narodowego Programu Szczepień a władza rodzicielska. Obowiązek czy powinność?
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Markowska-Gos, Ewa
Zbliża się kolejna fala pandemii Covid-19, w związku z tym uzyskanie „odporności zbiorowej” należy uznać za priorytet w polityce prozdrowotnej państwa. Z uwagi na to, że nie osiągnięto w naszym społeczeństwie owego „progu bezpieczeństwa”, objęto dobrowolnym i nieodpłatnym szczepieniem (w ramach Narodowego Programu Szczepień) dzieci od dwunastego roku życia. Budzi to wiele kontrowersji w społeczeństwie, jak też w niektórych wąskich kręgach naukowców i lekarzy przede wszystkim z uwagi na stosunkowo krótki, jak twierdzą, okres prac nad szczepionką i możliwość wystąpienia w związku z tym dalekosiężnych (jak dotychczas niezbadanych) negatywnych skutki immunizacji. Artykuł ten stanowi próbę odpowiedzi na pytanie: czy poddanie dziecka w ramach realizacji władzy rodzicielskiej immunizacji na Covid-19 jest obowiązkiem rodziców/a wynikającym z treści stosunku prawnego, czy też tylko powinnością? Celem wszechstronnej analizy tej problematyki uznano za konieczne przedstawienie skutków pandemii, a także związanego z nią lockdownu w kontekście socjopsychologicznym; negatywnych konsekwencji e-learningu z perspektywy uczniów; istoty powszechnej immunizacji oraz preparatów przeciwko Covid 19; zagadnienia szczepienia uczniów w ramach realizacji kolejnego etapu Narodowego Programu Szczepień (pozytywne i negatywne aspekty); treści stosunku prawnego władzy rodzicielskiej, z eksplikacją obowiązków/uprawnień rodziców stanowiących wyznacznik w świetle regulacji prawnych ich kompetencji w zakresie poddania dziecka szczepieniu z uwzględnieniem 16-latków i ich sui species statusu w tym obszarze. Analiza istoty stosunku prawnego władzy rodzicielskiej prowadzi niewątpliwie do wniosku, że poddanie dziecka szczepieniu na Covid-19 należałoby traktować jako obligatio wynikające z jego treści zgodnie z ideą dobra dziecka i interesem społecznym, a nie powinności. Do paradygmatu powinności można by odwołać się rozpatrując realizację tej władzy z perspektywy ogółu społeczeństwa.
Kohabitacja we współczesnym społeczeństwie polskim – wybór czy konieczność? Analiza socjologiczna
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Markowska-Gos, Ewa
Powszechnie m.in. w socjologii, a także w mediach mówi się o intensyfikacji zjawiska kohabitacji w Polsce. Za jego wykładnik uznaje się urodzenia pozamałżeńskie, a za konkretny wskaźnik należy traktować odsetek związków partnerskich w ogólnej liczbie urodzin (Narodowy Spis Powszechny). W literaturze przedmiotu mówi się w związku z tym o zróżnicowanych uwarunkowaniach owego zjawiska m.in. społeczno-kulturowych, ekonomicznych, indywidualnych (chociażby osobowościowych). Zasadniczym celem niniejszego artykułu jest próba udzielenia odpowiedzi na pytanie: czy życie w kohabitacji obecnie w III RP jest wynikiem wolnego wyboru jednostki w zindywidualizowanym, jak nigdy dotąd społeczeństwie, czy też jest koniecznością – stanowi efekt uwarunkowań ekonomicznych, w jakich przyszło jej żyć, z racji tego, iż nie zawsze może być ona kreatorem swojej sytuacji majątkowej, a zdeterminowana jest w tym obszarze wymogami gospodarki wolnorynkowej, stawianymi przez państwo, jako organizację społeczeństwa globalnego?
Małżeństwo a odpowiedzialność. Socjologiczno-prawna analiza rozwodów w Polsce
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Markowska-Gos, Ewa
Żyjemy obecnie w Polsce w społeczeństwie liberalnym, o takim a nie innym poziomie podmiotowości jednostek, co przekłada się np. na wolność: słowa, sumienia i wyznania, stylu życia. Znajduje to odbicie w sferze życia rodzinnego. Funkcjonujemy w małżeństwach, związkach kohabitacyjnych, czy też jako single. Małżeństwo, niezależnie od sposobu jego rozumienia, ma niebagatelne znaczenie z perspektywy samej jednostki, jej rodziny i społeczeństwa. Jest ono nieporównywalne z doniosłością społeczną wyżej wymienionych tzw. alternatywnych form życia rodzinnego. O owej doniosłości świadczy to, że znajduje ono odbicie w regulacjach prawa świeckiego i kanonicznego, tworzących zbliżony w swej istocie, normatywnie wyznaczony wzór kulturowy do realizacji w rzeczywistości społecznej. W związku z tym omówiono istotę małżeństwa w obu tych obszarach prawa. Zarówno w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym, jak też w prawie kanonicznym nupturienci zawierają małżeństwo w oparciu o umowę. Jednakże jednostki coraz częściej z różnych przyczyn nie chcą lub też nie mają na tyle silnej woli, by się z niej w ogóle wywiązać lub sprostać niektórym jej warunkom, czego dowodzi wzrost w Polsce liczby rozwodów. Stało się to inspiracją dla autorki tej publikacji do podjęcia próby analizy socjologiczno-prawnej zagadnienia odpowiedzialności do związku małżeńskiego (lub jej braku) w społeczeństwie polskim w oparciu o przesłanki rozwodowe i tzw. przeszkody zrywające jako podstaw prawnych do unieważnienia małżeństwa przyjmując za brak odpowiedzialności kryterium zawinienia, a więc złej woli partnera/rki (niekiedy obojga partnerów). Ponadto należy podkreślić, iż sam rozwód, czy też stwierdzenie nieważności małżeństwa można by uznać za nieodpowiedzialność niewywiązywanie się z wyżej wzmiankowanego konsensusu. Konieczne jest tu więc przytoczenie odwiecznej zasady prawa rzymskiego „umów należy dochowywać”.
Przemoc wobec seniorów we współczesnej rodzinie – wybrane aspekty (komunikat z badań)
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Markowska-Gos, Ewa
Żyjemy w specyficznych czasach epoki ponowoczesnej charakteryzującej się z perspektywy jednostki pośpiechem i życiem chwilą z naciskiem na doznawanie chwilowych przyjemności, konsumpcjonizmem, przekładającym się na interakcje i stosunki międzyludzkie (przedmiotowe podejście do drugiego człowieka zgodnie z regułą maksymalnej użyteczności). Oba powyżej wzmiankowane aspekty wskazują, iż kategoria ludzi starych stanowi swoisty problem, tak dla państwa, jak też dla społeczeństwa, co znajduje odzwierciedlenie w rodzinie, a czego dobitnym wykładnikiem jest przemoc stosowana przez najbliższych względem seniorów. Analiza wyników przeprowadzonych badań umożliwia wyprowadzenie następujących wniosków w obszarze przemocy domowej względem osób w jesieni życia: – zjawisko to nie jest zróżnicowane w kontekście doświadczanych przez seniorów jego form (pomijając kontekst seksualny) – przemoc fizyczna doświadczana jest zarówno przez kobiety, jak też mężczyzn, zaś seniorzy częściej niż seniorki doznają przemocy psychicznej i ekonomicznej (przy czym istnienie tej ostatniej nie jest uwarunkowane statusem materialnym); – częściej dotyczy ona mieszkańców wsi i osób funkcjonujących w rodzinach wielopokoleniowych, co wydaje się być zrozumiałe; – jej sprawcy – to najczęściej syn, w drugiej kolejności małżonek, małżonka (partner /partnerka). Warto zaznaczyć, iż seniorzy przejawiają aktywność w przeciwdziałaniu zachowaniom względem własnej osoby charakterystycznym dla omawianego zjawiska – zwracają się o pomoc nie tylko do osób najbliższych z rodziny, ale również do fachowców (policja, pracownik miejskiego ośrodka pomocy społecznej itp.), przy czym częściej dotyczy to mieszkańców miast niż wsi; seniorów ze średnim wykształceniem niż podstawowym i zasadniczym zawodowym. Rozwiązań tego problemu należy upatrywać nie tylko na gruncie regulacji prawnych bądź też funkcjonowania konkretnych instytucji (policja, miejski ośrodek pomocy społecznej itp.) czy organizacji pozarządowych (Niebieska Linia), ale również w edukacji i wychowaniu młodego pokolenia do starości celem implementacji przez nie, iż potencjalnie każdy z nas doświadczy starości.
„Singel” jako styl życia we współczesnym społeczeństwie
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Markowska-Gos, Ewa
Społeczeństwo w swej istocie jest dynamiczne, ulega nieustannym przemianom wskutek rozwoju cywilizacji w szerokim rozumieniu tego słowa. Obecnie można więc mówić o głębokich przeobrażeniach np. w sferze społecznego podziału pracy (solidarność organiczna w rozumieniu Emile Durkheima, społeczeństwo usług), kultury (globalizacja, jej mediatyzacja) czy też stosunków społecznych (liberalizacja przejawiająca się m.in. we wzroście podmiotowości jednostki czy też w pluralizmie wartości). Niewątpliwie zmiany te wpływają na rodzinę. Wyraźnej deprecjacji ulega małżeństwo jako tradycyjna forma życia rodzinnego na rzecz kohabitacji, tj. związków nieformalnych czy też życia w pojedynkę. Problematyce wyborów co do form życia rodzinnego, przed jakimi „stawiana jest” obecnie jednostka, poświęcono wstępną część artykułu. W kolejnej zdefiniowano pojęcie „singel”, przyjmując uniwersalne wyznaczniki: stan cywilny (wolny); aspekt społeczny (brak bliskich intymnych związków); płaszczyzna osobista (subiektywne postrzeganie własnej osoby jako żyjącej w pojedynkę – prowadzenie jednoosobowego gospodarstwa domowego). Przedstawiono najbardziej adekwatne do obecnych realiów życia społecznego klasyfikacje osób żyjących w pojedynkę proponowane przez znawców owej problematyki, wskazano na pozytywne i negatywne aspekty tego stylu życia w świetle wyników badań. W artykule tym podjęto ponadto próbę charakterystyki stylu życia w pojedynkę, wykorzystując uzyskane wyniki badań w kontekście jego komponentów wskazywanych w literaturze przedmiotu. Warto zaznaczyć, iż niewłaściwe byłoby generalizowanie wniosków wysuniętych z analizy uzyskanych wyników z uwagi na wielkość badanej grupy (N = 110), chociaż można je traktować jako przyczynek do badań.
Single jako nowy styl życia, współczesne formy relacji międzyludzkich
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Markowska-Gos, Ewa
W społeczeństwie ponowoczesnym można mówić o intensyfikacji nowego stylu życia rodzinnego – zjawisku singli. Powstaje zasadnicze pytanie, czy jest ono wynikiem subiektywnego wyboru jednostki, czy też w jakimś stopniu konieczności – braku partnera i oczekiwania na prawdziwą miłość. Odpowiedzi na to można doszukiwać się m.in. na portalach randkowych przeznaczonych dla tej kategorii osób. Stanowi to zasadniczy cel niniejszego artykułu.
Szczęście małżeńskie mieszkańców Podkarpacia – wybrane aspekty
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Markowska-Gos, Ewa
Małżeństwu niezależnie od jego rozumienia (związek, instytucja, wspólnota, system) stanowiącemu fundament rodziny, jako wspólnoty z racji bliskich, intymnych więzi oraz zadań i funkcji realizowanych na rzecz społeczeństwa należy przypisać niebagatelne znaczenie, tak z perspektywy funkcjonowania społeczeństwa, jak i jednostki. Coraz częściej we współczesnym społeczeństwie ulega ono rozpadowi, wskutek rozwodu, interpretowanego w epoce kultury ponowoczesnej jako prawo do godnego życia. Nie jest więc już zgodnie z założeniami ustawodawcy instytucją trwałą. Istotnego znaczenia nabiera więc problematyka szczęścia małżeńskiego, jako swoistego „spoiwa” stosunków między małżonkami, a tym samym swoistego gwaranta trwałości związku. Artykuł stanowi próbę odpowiedzi na pytania: co oznacza pojęcie szczęście oraz szczęście małżeńskie? Jakie są jego fundamenty w kontekście wzajemnego funkcjonowania małżonków? Jakie są jego uwarunkowania? Artykuł powstał w oparciu o wyniki badań diagnostycznych przeprowadzonych wśród 103 mieszkańców Podkarpacia pozostających w związku małżeńskim powyżej dziesięciu lat. Okazało się, iż doświadczanie poczucia szczęścia warunkowane jest przede wszystkim dobrą sytuacją mieszkaniową oraz względnie wysokim statusem materialnym. Wyniki badań wskazują, iż nie ma związku pomiędzy doświadczaniem poczucia szczęścia a długością znajomości przedślubnej, czy też okresem wspólnego zamieszkiwania przed zawarciem małżeństwa, bądź długością funkcjonowania w nim partnerów i wielkością rodziny. Natomiast fundamenty owego szczęścia, to wskazywane w literaturze przedmiotu: miłość, kształtowanie więzi, komunikacja, przeświadczenie o trwałości związku.
Władza rodzicielska a (nie)odpowiedzialność – wybrane aspekty socjologiczno-prawne
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Markowska-Gos, Ewa
Wiodącą problematyką w tej publikacji jest władza rodzicielska (jako specyficzny stosunek rodzinno-prawny) ze szczególnym uwzględnieniem obowiązków / praw rodzica/-ów wobec dziecka i sankcji przewidzianych przez ustawodawcę na gruncie kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, wówczas gdy będą one nienależycie przez niego/nich realizowane (ograniczenie lub pozbawienie władzy rodzicielskiej). Uznano za zasadne omówienie zagadnienia rodzicielstwa z podkreśleniem znaczenia dojrzałości do pełnienia roli rodzica, a per analogiam władzy rodzicielskiej. W artykule tym podjęto próbę zdefiniowania odpowiedzialności i nieodpowiedzialności z perspektywy władzy rodzicielskiej, a także wskazano na ich wyznaczniki z socjologiczno-prawnego punktu widzenia. Za konieczne uznano przedstawienie statystyk dotyczących ograniczenia i pozbawienia władzy rodzicielskiej, tj. sankcji przewidzianych w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym za nienależyte jej realizowanie, co dowodzi nieodpowiedzialności osób pełniących rolę ojca/matki. Ich analiza dowodzi, iż na przestrzeni lat zwiększa się poczucie odpowiedzialności w obszarze władzy rodzicielskiej.