(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024-03) Zdziech, Karol
Wiek XI był czasem przełomowym w historii Kościoła łacińskiego. Wewnętrzna potrzeba reform i moralnej naprawy doprowadziła do wielu zmian w strukturach Kościoła i jego hierarchii. Ponieważ główną siłą, która przeprowadzała reformy wewnątrzkościelne, było papiestwo, a także kręgi duchowieństwa z nim związane, jego pozycja w relacjach z innymi biskupstwami znacznie się wzmocniła. Mimo że okres religijnych reform i wzrostu znaczenia Stolicy Apostolskiej trwał od pontyfikatu Leona IX, to Grzegorz VII jest uważany za najwybitniejszego przedstawiciela tego czasu w historii Kościoła. Właśnie od jego imienia okres zmian został nazwany „reformą gregoriańską”. Dzięki szczęśliwemu przetrwaniu do naszych czasów regestru tegoż papieża w dużej mierze można poznać jego pogląd na kwestię podstaw ideowych władzy duchowej i świeckiej. Najbardziej klarownym źródłem do ich poznania jest notatka Dictatus pape, którą uzupełniają wybrane listy Grzegorza VII wysłane do świeckich monarchów. Poglądy papieża na charakter władzy biskupa Rzymu można uznać za radykalne – widział on swój urząd jako nadrzędną władzę nie tylko nad całym duchowieństwem, ale także nad władcami świeckimi.
