Zapomniany kurier do Delegatury Rządu. Ppor. Napoleon Segieda „Wera” (1908–1991)

Abstract

Artykuł o ppor. Napoleonie Segiedzie (vel Gustav Molin „Wera”), a po wojnie Jerzym Salskim (1908–1991), urodzonym na Zamojszczyźnie, mieszkańcu Pomorza, zaś w czasie wojny kurierze politycznym do władz Polskiego Państwa Podziemnego zrzuconym do kraju w nocy z 7 na 8 listopada 1941 r., jest pierwszą próbą przedstawienia zarysu jego biografii i wojennych dokonań. Był uczestnikiem wojny 1939 r. (obrona Warszawy), a następnie jeńcem wojennym niemieckich obozów, skąd po wielu perypetiach dotarł do PSZ w Wielkiej Brytanii. Po wykonaniu misji w kraju Segieda latem 1942 r. wyruszył ponownie do Londynu z pierwszym kompleksowym raportem Polskiego Państwa Podziemnego do władz rządu emigracyjnego w Londynie. Już w 1942 r. jako świadek zagłady alarmował świat o Holokauście; raczej bez skutku, gdyż Zachód nie był tym problemem specjalnie zainteresowany. Napoleon Segieda od wiosny do lata 1942 r. przebywał w mieście Oświęcim, gdzie zbierał informacje o obozie koncentracyjnym w Auschwitz. 8 sierpnia 1942 r. opuścił Warszawę, by przez Kraków i Wiedeń w ciągu pięciu dni dotrzeć do Szwajcarii, gdzie z niewyjaśnionych przyczyn na kilka miesięcy utknął w drodze do Londynu. Jego raport później był znany wśród wielu ważnych, wpływowych polityków społeczności alianckiej, m.in. w Wielkiej Brytanii oraz USA. Warto wspomnieć, iż o zagładzie Żydów docierały do Londynu, również od lata 1942 r., depesze Stefana Korbońskiego, szefa Kierownictwa Walki Cywilnej. Po wojnie Napoleon Segieda już pod nazwiskiem Jerzy Salski osiadł w wielkim Londynie, gdzie zmarł, całkowicie zapomniany.

The article presents Second Lieutenant Napoleon Segieda, alias Gustav Molin “Wera” or Jerzy Salski (after the war), born in the Zamość region, a resident of Pomerania, and a political courier to the government of the Polish Underground State (during the war), parachuted to the country on the night of 7th November 1941. The paper is the first attempt to show his biography and military achievements. He was a participant in the war of 1939 (the defense of Warsaw), and then, a prisoner of war in the German camps, whence, after many trials and tribulations, he arrived at the Polish Forces base in Great Britain. On completing his mission in the country (summer 1942), Segieda set off to London again with the first comprehensive report of the Polish Underground State to the Polish government-in-exile, London. As early as in 1942, being a witness to the extermination, he alerted the world to the Holocaust, to practically no effect, since the West was not particularly interested in the problem. From spring to summer 1942, Napoleon Segieda stayed in the city of Oświęcim where he collected information about the Concentration Camp Auschwitz. On 8th August 1942, he left Warsaw and, via Cracow and Vienna, reached Switzerland where, for unknown reasons, he got stuck on the way to London for a few months. His report was later distributed among many important and influential politicians of the allied community in Great Britain and the USA. It is worth mentioning that the messages on the Holocaust by Stefan Karboński (the head of the leadership of civil combat) also arrived in London during the summer 1942. After the war, Napoleon Segieda settled down in London, under the surname of Jerzy Salski, where he died completely forgotten.