Emma Bovary – (nie)odwzajemniona namiętność. Z obyczajów czytania literatury powszechnej w liceum, cz. 2

Abstract

Tekst dotyczy niewykorzystanego potencjału klasyki literatury powszechnej (ściślej, prozy realistycznej i naturalistycznej) w szkole średniej. Punktem wyjścia do refleksji zogniskowanej na powieści Flauberta jest jej tytułowa postać, budząca sympatię, pożądanie, obojętność, niesmak, obrzydzenie, oraz eseistyka skandalistów: Mario Vargasa Llosy i Vladimira Nabokova. Innym pretekstem do przemyśleń na temat możliwych wymiarów obecności i sposobów czytania Emmy Bovary na lekcjach literatury są zapisy „nowej” Podstawy programowej, a także wybrane podręczniki do szkół ponadpodstawowych wraz z wpisanymi w nie propozycjami metodycznymi oraz dostępna obudowa dydaktyczna związana z Panią Bovary. Całości dopełniają głosy literaturoznawców, biografów i tłumaczy (m.in. M. Żurowskiego, P. Śniedziewskiego, M. Bieńczyka, K. Szczuki, R. Lis, R. Engelkinga, F. Browna, J. Rousseta, J. Ranciere’a), czytelników znanych i krytyków (m.in. A. Sygietyńskiego, J. Parandowskiego, A. Bobkowskiego), samego autora (m.in. fragment listów do Luizy Colet) oraz wypowiedzi odbiorców nieprofesjonalnych (uczniów). Na przecięciu spojrzeń – głosów – odczytań przywołanych osób i postaci literackiej ujętych intertekstualnie pojawi się – być może – I n n e , eksponujące solidarność ludzkich doświadczeń, spojrzenie na jedną z najważniejszych powieści w historii literatury: pomiędzy powieścią, biografistyką a życiem.

The text concerns the untapped potential of the classics of universal literature (more precisely, realistic and naturalistic prose) in high school. The starting point for the reflection focused on Flaubert’s novel is its title character, who evokes sympathy, desire, indifference, distaste, disgust, and the essays of scandalists: Mario Vargas Llosa and Vladimir Nabokov. Another pretext for thinking about the possible dimensions of the presence and ways of reading Emma Bovary during literature lessons are the provisions of the “new” Core Curriculum, as well as selected textbooks for secondary schools with methodological suggestions inscribed in them and the available didactic support related to Madame Bovary. The whole is complemented by the voices of literary scholars, biographers and translators (including M. Żurowski, P. Śniedziewski, M. Bieńczyk, K. Szczuka, R. Lis, R. Engelking, F. Brown, J. Rousset, J. Ranciere), well-known readers and critics (including A. Sygietyński, J. Parandowski, A. Bobkowski), the author himself (including French letters to Luiza Colet) and statements from non-professional recipients (students). At the intersection of the gazes – voices – readings of the quoted people and the literary character presented intertextually, there may be an other look, exposing the solidarity of human experiences, at one of the most important novels in the history of literature: between the novel, biographies and life.