FEMINISTYCZNA JURYSPRUDENCJA JAKO WSPÓŁCZESNA SZKOŁA PRAWNICZA

Feministyczna jurysprudencja zrodziła się na przełomie lat 60. i 70. ubiegłego stulecia w amerykańskim prawniczym środowisku akademickim. Artykuł przedstawia i poddaje krytycznej ocenie genezę i podstawowe założenia przedmiotowej teorii prawa. Feministyczna jurysprudencja stanowi połączenie twierdzeń normatywnych i empirycznych. Na poziomie deskryptywnym opisu-je, czym jest prawo, jak funkcjonuje oraz w jaki sposób krzywdzi, marginalizuje i poniża kobiety jako klasę. Na poziomie normatywnym feministyczna jurysprudencja wzywa natomiast do od-powiedniej reformy prawa w zgodzie z interesami kobiet. Opracowanie ujawnia błędy feministycznej teorii prawa na obu wskazanych poziomach. Niektóre tezy opisowe opierają się na empirycznie fałszywych, wątpliwych albo nieweryfikowalnych danych, np. „Prawo jest patriarchalną instytucją”, „Prawo jest narzędziem seksualnego uprzedmiotowienia kobiet” czy „Wszyscy mężczyźni są potencjalnymi gwałcicielami”. Prawna operacjonalizacja różnych feministycznych postulatów poddaje z kolei w wątpliwość paradygmaty konstytuujące zachodnie porządki prawne, np. koncepcja afirmatywnej zgody – znajdująca zastosowanie w sprawach przestępstw seksualnych – skutkuje przesunięciem ciężaru dowodu, a w konsekwencji zanegowaniem domniemania niewinności oskarżonego. Autor kończy rozważania artykulacją życzenia, aby feministyczna jurysprudencja pozostała w służbie autentycznych praw i potrzeb kobiet, tak jak było to udziałem jej antecedencji, tj. ruchu sufrażystek, ponad wiek temu. Feminist jurisprudence was born in the 60–70' s of the last century in American legal academ-ic circles. The paper presents and critically assesses the genesis and basic tenets of the given theory of law. Feminist jurisprudence is a combination of descriptive and normative statements. On de-scriptive level feminist legal theory demonstrates what the law is, how it works and the ways in which it hurts, marginalizes, demeans women as a class. On the normative level feminist jurispru-dence calls for the appriopriate reform of the law in accordance with the interests of women. The article reveals feminist legal theory's faults on both levels. Some descriptive claims are based on empirically false, dubious, disputed, stigmatizing or unverifiable data, eg. „Law is patriarchal institution”, „The law is a tool of sexual objectification of women” or „All men are potential rap-ists”. Legal operationalisation of various feminist demands in turn challenges the paradigms that constitute the identity of Western legal orders, eg. the conception of affirmative consent in sexual offences cases results in shifting the burden of proof and consequently infringement of the pre-sumption of innocence. In conclusion the author wishes the feminist jurisprudence remained in the service of genuine rights and needs of women, like its antecedence, namely suffragette movement, over a century ago.