The activity of Franciszek Białkowski and Władysław Skibiński. A contribution to the research on the work of Warsaw stained-glass studios

W 1902 roku w Warszawie rozpoczęła działalność pracownia witraży założona przez Franciszka Białkowskiego i Władysława Skibińskiego. Ich współpraca zakończyła się szybko, bowiem już w 1905 roku obaj prowadzili niezależne firmy, w których powstawały witraże przeznaczone głównie do kościołów rzymsko-katolickich na obszarze Królestwa Polskiego. W „Pracowni witraży artystycznych Białkowski i s-ka”, nagradzanej na wystawach krajowych i zagranicznych, realizowane były witraże – figuralne i dekoracyjne – projektowane przez samego właściciela oraz innych artystów, między innymi Jana Kantego Gumowskiego (Żyrardów), Konrada Krzyżanowskiego (Brześć Kujawski, Limanowa), Eligiusza Niewiadomskiego (Konin), Jana Henryka Rosena (Lwów, katedra ormiańska i kościół św. Marii Magdaleny), Edwarda Trojanowskiego (Lubraniec). Pracownia została zamknięta prawdopodobnie około 1930 roku. Z dorobku drugiej pracowni omówionej w artykule – „Zakładu artystycznego wykonywania witraży W. Skibiński” – znane jest zaledwie kilka zespołów witraży sakralnych (katedra w Kaliszu, Czarnia, Opatówek, Mełgiew, Czarnożyły, Ciechocinek). Przynajmniej niektóre z nich (w korpusie kaliskiego kościoła) projektował sam Skibiński, natomiast jedynym (dotąd) znanym artystą z nim współpracującym jest Włodzimierz Tetmajer (kaliska kaplica Pod Orłami). Około 1921 roku Zakład zakończył działalność, a znajdujące się w nim szkło kupiła właścicielka Krakowskiego Zakładu Witrażów S. G. Żeleński, później niejednokrotnie korzystająca z pomocy Skibińskiego jako doświadczonego witrażysty. Celem niniejszego artykułu, poza prezentacją wstępnych ustaleń dotyczących obu pracowni, jest zainspirowanie do dalszych badań nad mało rozpoznanym zagadnieniem witrażownictwa warszawskiego w I połowie wieku XX.

In 1902, a stained glass studio was established in Warsaw by Franciszek Białkowski and Władysław Skibiński. The cooperation between them soon ran its course and by1905, the two artists were already running two independent companies, producing stainedglass windows intended mainly for Roman Catholic churches throughout the Kingdom of Poland. “The Białkowski & Co. Artistic Stained Glass Studio”, awarded at multiple Polish and international exhibitions, produced figural and decorative stained glass designed by the owner himself and by other artists, such as Jan Kanty Gumowski (Żyrardów), Konrad Krzyżanowski (Brześć Kujawski, Limanowa), Eligiusz Niewiadomski (Konin), Jan Henryk Rosen (Lviv, the Armenian Cathedral and the Church of St Mary Magdalene), Edward Trojanowski (Lubraniec). The atelier was closed down in c. 1930. We only know of a few sacred stained-glass decorations produced by the other workshop discussed in the article, the “Skibiński Artistic Stained Glass Studio” (Kalisz, Czarnia, Opatówek, Mełgiew, Czarnożyły. Ciechocinek). At least some (e.g. those in Kalisz) were designed by Skibiński himself; the only designer known to have collaborated with the workshop was Włodzimierz Tetmajer (the “Under the Eagles” Chapel in Kalisz). The atelier was shut down in c. 1921, and its stock of glass was bought by the owner of the S.G. Żeleński Cracow Stained Glass Studio, who later frequently enlisted Skibiński’s services as an experienced stained-glass artist. The purpose of this article was to present preliminary conclusions concerning the two ateliers and to inspire scholars to conduct further research on the little known subject of the Warsaw stained-glass industry in the 1 st half of the 20 th century.