Dynamiczna analiza porównawcza rozwoju społeczno-gospodarczego i jakości życia w Polsce na tle krajów UE

Abstract

Celem artykułu była analiza i ocena pozycji Polski na tle krajów UE-27 poprzez określenie poziomu rozwoju gospodarczego i jakości życia w Polsce w latach 2005–2021. Badania przeprowadzono z wykorzystaniem metody taksonomicznej TOPSIS na podstawie dostępnych, wybranych danych Eurostat i GUS. Wyniki przeprowadzonych badań empirycznych pozwoliły zauważyć, że nastąpiły istotne zmiany w poziomach i dynamice w badanych zakresach procesów w czasie. W wyniku wielowymiarowych analiz określono zróżnicowanie poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego dla Polski i dla krajów UE. Przyporządkowano kraje do czterech różnych klas poziomu rozwoju gospodarczego i społecznego (jakości życia). Potwierdzona została także statystyczna zależność określająca stopień zgodności wskaźników taksonomicznych dla dwóch odrębnych sfer: gospodarczej i jakości życia. Dokonano uszeregowania badanych krajów pod względem wartości syntetycznego wskaźnika rozwoju społeczno-gospodarczego. W wyniku badania stwierdzono, że ogólnie badane kraje charakteryzują się dużym zróżnicowaniem badanych procesów. Polska znacznie nadrobiła i nadrabia zaległości w rozwoju gospodarczym i społecznym w stosunku do pozostałych państw Unii Europejskiej. Spośród krajów europejskich Polska zyskała najwięcej w zakresie rozwoju gospodarczego, przesuwając się o 9 lokat w górę w ogólnym rankingu UE-27. Równocześnie Polska z grupy krajów o najniższej jakości życia po wejściu do Unii Europejskiej po 16 latach, tj. w 2021 roku, awansowała do grupy charakteryzującej się wysokim poziomem jakości życia (aktualnie zajmuje 15. miejsce wśród krajów UE-27).

The aim of the article is to analyse and evaluate Poland’s position on the background of the EU-27 countries by determining the level of economic development and quality of life in Poland in 2005–2021. Empirical data made it possible to apply a multivariate data analysis, a case of linear ordering of objects (TOPSIS method). The research was carried out using the taxonomic method on the basis of available, selected data from Eurostat and the Central Statistical Office. The results of the empirical research show that there were significant changes in the levels and dynamics in the examined processes. As a result of multidimensional analyses, differences in the level of socio-economic development for Poland and the EU-27 countries were determined. Countries were assigned to four different classes of the level of economic and social development (quality of life). The statistical relationship determining the degree of compliance of taxonomic indicators for two separate spheres – economic and quality of life – was also confirmed. The applied method made it possible to construct a synthetic indicator of the level of economic and social development in each of the EU-27 countries. In general, the studied countries are characterised by a large diversity of the studied processes. The analysis of results in terms of ‘economic and social processes’ of the countries made it possible to create a ranking of the countries, separately in 2005 and 2020. Poland, over time, has moved favourably in terms of ‘economic and social development’ in relation to other European Union countries.