Tymczasowy Zarząd Państwowy jako ośrodek legalizacji pobytu żołnierzy konspiracji niepodległościowej z Podokręgu AK Rzeszów na terenie Górnego Śląska

Abstract

Artykuł jest próbą pokazania, w jaki sposób i przy udziale jakich osób realizowana była w 1945 r. akcja przerzutowa na tereny Górnego Śląska. Głównym jej organizatorem był Łukasz Ciepliński, a osobami odpowiedzialnymi za jej sprawny przebieg na terenie Rzeszowa Adam Lazarowicz, w Katowicach zaś Józef Rzepka. Legalizacja pobytu uciekających przed NKWD i UB akowców nie byłaby możliwa bez udziału dwóch absolwentów Wydziału Prawa UJK we Lwowie i zarazem oficerów rzeszowskiego wywiadu AK Józefa Kokoszki i Władysława Pałki, którzy jako szefowie Wojewódzkiego Oddziału Tymczasowego Zarządu Państwowego (TZP) w Katowicach potrafili znaleźć w podległych im ekspozyturach terenowych zatrudnienie właściwie dla wszystkich potrzebujących, co najmniej kilkudziesięciu osób. Celem artykułu jest przedstawienie TZP jako ośrodka legalizującego pobyt akowców, a także działalności niepodległościowej przerzuconych na Śląsk konspiratorów.

The article is an attempt to show how and with the participation of which people the smuggling operation to the areas of Upper Silesia was carried out in 1945. Its main organizer was Łukasz Ciepliński, and the persons responsible for its smooth running in Rzeszów, Adam Lazarowicz, and in Katowice Józef Rzepka. The legalization of the stay of the Home Army soldiers escaping from the NKVD and UB would not have been possible without the participation of two graduates of the Faculty of the Jan Kazimierz University in Lviv and, at the same time, officers of the Rzeszów Home Army intelligence, Józef Kokoszka and Władysław Pałka, who, as heads of the provincial branch of the Provisional State Board (“TZP”) in Katowice, were able to find in field offices of the TZP employing practically all those in need, at least several dozen people.