Praca i kapitał w generowaniu nierówności w Unii Europejskiej – aspekty sektorowe

Abstract

W opracowaniu zaprezentowano wyniki badań nad sektorowymi aspektami nierówności między państwami członkowskimi UE w latach 2004–2013. Szczególną uwagę zwrócono na kształtowanie się międzynarodowych dysparytetów w tworzeniu wartości dodanej brutto oraz zróżnicowań płacowych w poszczególnych rodzajach działalności. Relacje między miarami nierówności dochodowych i płacowych stanowiły podstawę do przybliżenia wzorców w zakresie nierówności kapitałowych. Tym samym identyfikacji poddano znaczenie pracy i kapitału w kreowaniu nierówności międzypaństwowych w kontekście strukturalnym. Istotną przesłanką generowania nierówności są różnice strukturalne między poszczególnymi gospodarkami. Stwierdzenie to zostaje wzmocnione obserwowanymi w UE znacznymi różnicami w udziale wynagrodzeń w wartości dodanej brutto pomiędzy poszczególnymi branżami. Pozostają one najwyższe w usługach publicznych, zaś najmniejsze w obsłudze nieruchomości i rolnictwie. Ponadto dezagregacja nierówności na zróżnicowania wewnątrz- i międzybranżowe sugeruje wzrastające znaczenie odmienności strukturalnych dla ich kreacji. Szczególnie zasadny wniosek ten pozostaje w odniesieniu do kapitału. Tendencje zmian wskaźników nierówności dochodowych i płacowych w UE dowodzą różnicującego charakteru kapitału i wyrównującego oddziaływania zaangażowania czynnika pracy. Uwzględnienie aspektów branżowych zwraca uwagę, że najbardziej dynamicznie rozwijające się rodzaje działalności cechują się szczególnie wysoką skalą nierówności dochodowych i wyraźnie niższą płacowych. Wskazuje to ponownie na tendencję do wzmocnienia znaczenia kapitału w generowaniu dysparytetów w UE. Kapitał kreuje największe nierówności przede wszystkim w usługach finansowo-ubezpieczeniowych czy informacyjno-komunikacyjnych. Z drugiej strony nierówności płacowe pozostają zasadniczym problemem w odniesieniu do tradycyjnych rodzajów działalności, w tym rolnictwa i budownictwa.

The study presents results of research on sectoral aspects of inequality between the EU countries in a period 2004–2013. A special attention was paid to international disparities in gross value added and earnings in different kinds of economic activity. Relations between indicators of income and wage inequality constituted a base to indicate patterns in capital inequality. Thus, a role of labour and capital in the creation of international inequality in the structural context was identified. Structural differences between the specified economies are an essential condition in the generation of inequality. This remark is supported by the observed differences within the EU in a share of earnings in gross value added between branches. The differences are the strongest in public services and the weakest in real estate and agriculture. Moreover, disaggregation of inequality into inter and between branch differences suggests an increasing influence of structural differences on the creation of inequality. This conclusion is especially important concerning capital. Tendencies in income and wage inequality in the EU prove that capital has a differentiating character, while engagement of labour has an equalizing influence. Considering branch aspects it is possible to point out that the most dynamic kinds of activity are specified by especially high income inequality and clearly lower wage inequality. It once more indicates tendencies to strengthen a role of capital in the generation of disparities in the EU. Capital creates the strongest inequality mainly in finance and insurance and information and communication services. On the other hand, wage inequality is an essential problem concerning traditional kinds of activity, such as agriculture and construction.