Bezpieczeństwo jako determinanta ograniczenia wolności i swobód obywatelskich

Abstract

Przedmiotem artykułu są rozważania na temat granic pomiędzy wolnością a bezpieczeństwem w kontekście współczesnych zagrożeń w Europie. Wojna w Ukrainie, pandemia koronawirusa, zamachy terrorystyczne to wydarzenia, które na nowo kazały spojrzeć na to, jakimi narzędziami powinno dysponować demokratyczne państwo i jego służby. Wszystkie wymienione zajścia skutkowały przyjęciem nowych rozwiązań, które w imię bezpieczeństwa likwidowały, zawieszały bądź ograniczały prawo do wolności. Rozszerzeniu uprawnień służb kosztem bezpieczeństwa w jednych przypadkach towarzyszy pełna akceptacja społeczna, w innych zaś zdecydowany sprzeciw. Na podstawie wybranych przykładów proponowanych bądź przyjętych w poszczególnych państwach (ze szczególnym uwzględnieniem Polski) rozwiązań prawnych autor stara się znaleźć odpowiedź na pytania dotyczące zasadności ich wdrożenia w określonej formie, skutków czy w końcu źródeł sprzeciwu determinujących wyznaczenie akceptowalnych granic pomiędzy opisywanymi wartościami.

The subject of the article is a discussion of the boundaries between freedom and security in the context of contemporary threats in Europe. The war in Ukraine, the coronavirus pandemic, and terrorist attacks are events that made us look again at what tools a democratic state and its services should have at their disposal. All of them resulted in the adoption of new solutions which, in the name of security, liquidated, suspended or limited the right to freedom. Extending the powers of the services at the expense of security, in some cases is accompanied by full social acceptance, and in others by strong opposition. On the basis of selected examples of legal solutions proposed or adopted in individual countries (with particular emphasis on Poland), the author tries to find answers to questions about the legitimacy of their implementation in a specific form, effects or finally sources of objection that determine the acceptable boundaries between the described values.