Inscenizacje oraz adaptacje twórczości Janusza Korczaka w polskim teatrze w latach 1931–2021
| dc.contributor.author | Uljasz, Adrian | |
| dc.date.accessioned | 2022-09-02T07:58:31Z | |
| dc.date.available | 2022-09-02T07:58:31Z | |
| dc.date.issued | 2022 | |
| dc.description.abstract | Tematem artykułu jest historia teatralnej recepcji twórczości literackiej Janusza Korczaka (Henryka Goldszmita) (1878 lub 1879–1942) w polskim teatrze w latach 1931–2021, od prapremiery dramatu „Senat szaleńców” w 1931 r. w Teatrze Ateneum w Warszawie po najnowsze inscenizacje. W analizie uwzględniono też adaptacje trzech powieści Korczaka dla dzieci: „Król Maciuś Pierwszy”, „Król Maciuś na wyspie bezludnej” (pierwodruk – 1923 r.) i „Kajtuś czarodziej” (najstarsza edycja – 1935 r.). Autor pisze o realizacjach z teatrów dramatycznych i lalkowych z różnych polskich miast, a także o jednej baletowej, przywołuje inscenizacje oraz adaptacje radiowe i telewizyjne powieści Korczaka. Zwraca też uwagę na zalety i słabości inscenizacji, jak również na metody ich promocji. Omawia przyczyny małego zainteresowania twórców teatralnych sztuką „Senat szaleńców” i zastanawia się, dlaczego chętniej adaptują oni książki pisarza dla dzieci. Materiał badawczy wykorzystany w artykule to głównie źródła – publikacje prasowe, plakaty i fotografie teatralne, w mniejszym stopniu wspomnienia, w jednym wypadku – nagranie radiowe. Opracowania naukowe i popularyzatorskie przydatne w kwerendzie oraz przywołane w bibliografii i przypisach to publikacje na temat biografii Janusza Korczaka i historii polskiego teatru. Zagadnienie badawcze ma podwójnie rocznicowy charakter. W 1931 r., czyli ponad 90 lat temu, odbyła się prapremiera sztuki „Senat szaleńców”, a w 2022 r. mija 80. rocznica tragicznej śmierci Korczaka oraz dzieci i części pracowników z jego warszawskiego sierocińca. | pl_PL.UTF-8 |
| dc.description.abstract | The subject of the article is the history of the theatrical reception of Janusz Korczak's (Henryk Goldszmit) (1878 or 1879–1942) literary works in Polish theatre in 1931–2021, from the premiere of the drama „Senat szaleńców” in 1931 at the Ateneum Theatre in Warsaw to the most recent productions. The author also includes adaptations of three of Korczak's novels for children: „Król Maciuś Pierwszy”, „Król Maciuś na wyspie bezludnej” (first printing – 1923) and „Kajtuś czarodziej” (oldest edition – 1935). The author writes about productions from dramatic and puppet theatres from various Polish cities, as well as about one ballet theatre, evoking staging, radio and television adaptations of Korczak's novels. It highlights the advantages and disadvantages of the parts of the staging, as well as the methods of promoting them. The reasons behind the low interest of theatre artists in the play „The Senat szaleńców” and the fact that they willingly adapt the writer's books for children are discussed. The research material used in the article is mainly sources – press publications, posters and theatrical photos, to a lesser extent memoirs, and in one case a radio recording. Scientific and popularizing studies, useful in the query and cited in the bibliography and footnotes, are publications on the biography of Janusz Korczak and the history of Polish theatre. | pl_PL.UTF-8 |
| dc.identifier.citation | UR Journal of Humanities and Social Sciences nr 1(22)/2022, s. 153–167 | pl_PL.UTF-8 |
| dc.identifier.doi | 10.15584/johass.2022.1.7 | |
| dc.identifier.issn | 2543-8379 | |
| dc.identifier.uri | http://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/8131 | |
| dc.language.iso | pol | pl_PL.UTF-8 |
| dc.publisher | Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego | pl_PL.UTF-8 |
| dc.rights | Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Międzynarodowe | * |
| dc.rights.uri | http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/ | * |
| dc.subject | teatr polski historia XX–XXI w. | pl_PL.UTF-8 |
| dc.subject | teatr dla dzieci historia XX–XXI w. | pl_PL.UTF-8 |
| dc.subject | literatura polska 1918–1939 recepcja | pl_PL.UTF-8 |
| dc.subject | literatura dla dzieci 1918–1939 recepcja | pl_PL.UTF-8 |
| dc.subject | Polish theatre history of the 20th–21st centuries | pl_PL.UTF-8 |
| dc.subject | theatre for children history of the 20th–21st centuries | pl_PL.UTF-8 |
| dc.subject | Polish literature 1918–1939 reception | pl_PL.UTF-8 |
| dc.subject | literature for children 1918–1939 reception | pl_PL.UTF-8 |
| dc.title | Inscenizacje oraz adaptacje twórczości Janusza Korczaka w polskim teatrze w latach 1931–2021 | pl_PL.UTF-8 |
| dc.type | article | pl_PL.UTF-8 |