Z dziejów granicy PRL – ZSRR po II wojnie światowej. Wybrane przypadki kontrabandy oraz nielegalnego przekraczania linii granicznej

Abstract

W artykule przeanalizowano sześć ujawnionych przypadków nielegalnego przekraczania granicy między Polską Ludową a Związkiem Radzieckim od lat 50. do początku lat 80. XX wieku. Popełniały je osoby o niskim statusie społecznym i słabym wykształceniu. Dwie pierwsze z analizowanych spraw dotyczyły mężczyzn chorych psychicznie, którzy zupełnie nieświadomie znaleźli się na terenie ZSRR. Pozostałe cztery odnoszą się do osób, które pod pozorem wyjazdów turystycznych w rzeczywistości zajmowały się nielegalnym handlem i próbowały przemycić przez granicę przedmioty zabronione. Tekst został w dużej mierze oparty na dokumentach z archiwum KGB w obwodzie lwowskim, które dotychczas nie pojawiały się w obiegu naukowym.

The article presents six disclosed cases of illegal border crossing between People's Poland and the Soviet Union from the 1950s to the beginning of the 1980s. They were committed by people with a low social status and poor education. The first two of the discussed cases concern the mentally ill who, completely unknowingly, found themselves on the territory of the USSR. The remaining four refer to people who, under the guise of tourist trips, were in fact involved in illegal trade and tried to smuggle prohibited items across the border. The text was largely based on documents of the Ukrainian KGB, which had not been present in the scientific circulation so far.