Model edukacji wizualnej osób niewidomych w zakresie sztuk wzrokowych i wskazówki aplikacyjne

Abstract

Głównym celem artykułu jest przedstawienie koncepcji edukacji wizualnej osób niewidomych w zakresie sztuk wizualnych, jej modelu oraz wskazówek aplikacyjnych. Omówiono w nim definicję, komponenty, a także komponenty dodatkowe edukacji wizualnej niewidomych odbiorców, odnoszące się ściśle do sfery udostępniania dzieł sztuki o charakterze optycznym, w podziale na uwarunkowania, procesy i działania, tworząc ramę teoretyczno-metodologiczną, którą można wykorzystać jako listę kontrolną do projektowania wydarzeń związanych z udostępnianiem kultury wizualnej lub sprawdzaniem tych realizacji, które już zostały przygotowane. Zaprezentowano także dodatkowe wskazówki związane z wdrażaniem modelu edukacji wizualnej osób niewidomych w podziale na edukację całożyciową – formalną i nieformalną oraz edukację odnoszącą się do konkretnej wystawy, czy dzieła sztuki.

The main goal of the article is to present the concept of visual education for individuals with visual impairments in the field of visual arts, including its model and practical guidelines. The article provides a definition of visual education for the blind, outlining its components as well as additional elements specifically related to the realm of making art accessible. These are categorized into conditions, processes, and actions, forming a theoretical and methodological framework that can serve as a checklist for designing events related to the accessibility of visual culture or assessing existing initiatives. Additional guidelines related to implementing the model of visual education for individuals with visual impairments are presented, distinguishing between lifelong education – both formal and informal – and education specific to a particular exhibition, project, or work of art.