Implikacje dla bezpieczeństwa ekonomicznego krajowych gospodarek, wynikające z ekspansji przedsiębiorstw międzynarodowych

Abstract

Cel: Ze względu na swój potencjał ekonomiczno-finansowy przedsiębiorstwa międzynarodowe oddziałują na pozostałe podmioty zagranicznej i międzynarodowej polityki ekonomicznej, w tym zwłaszcza na organizacje międzynarodowe oraz gospodarkę narodową państw przyjmujących. W artykule wpływ ten przedstawiono z punktu widzenia problemu bezpieczeństwa ekonomicznego i niezależności gospodarek narodowych. Stąd jego głównym celem jest próba określenia z tej perspektywy efektów działalności przedsiębiorstw międzynarodowych. Artykuł koncentruje się w szczególności na aspektach wpływu kapitału zagranicznego, w tym bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ), na bezpieczeństwo ekonomiczne gospodarek narodowych. Hipoteza: Rosnąca dynamika napływu kapitału zagranicznego może prowadzić do spadku bezpieczeństwa ekonomicznego kraju. Metody: W opracowaniu wykorzystano metodę analizy literatury fachowej, metodę monograficzno-opisową oraz analizy danych statystycznych, które pochodzą z baz danych UNCTAD, IGCC oraz GUS. Okres objęty badaniami to lata 2010–2021. Wnioski: Przeprowadzone badania literaturowe pozwalają stwierdzić, że we współczesnym świecie bezpieczeństwo ekonomiczne jest nie tylko związane z postępem społeczno-ekonomicznym i z możliwościami rozwojowymi poszczególnych państw, ale i z oddziaływaniem otoczenia międzynarodowego, w tym funkcjonowania korporacji transnarodowych, które dysponują znaczną siłą ekonomiczną. Z kolei biorąc pod uwagę badania empiryczne i ocenę sytuacji z perspektywy bezpieczeństwa ekonomicznego, można wskazać, że występuje stosunkowo słaby stopień uzależnienia polskiej gospodarki narodowej od kapitału zagranicznego, pomimo wzrostu dynamiki jego napływu w formie bezpośrednich inwestycji zagranicznych. Wniosku tego nie można jednak postawić, biorąc pod uwagę perspektywę globalną i dynamicznie zmieniającą się sytuację geopolityczną i gospodarczą. Implikacje dla teorii i praktyki: Wzmagająca się aktywność korporacji transnarodowych na rynkach międzynarodowych jest źródłem współczesnej szerokiej dyskusji naukowej. Problemów dostarcza przy tym zarówno precyzyjne określenie relacji korporacji z innymi uczestnikami stosunków międzynarodowych, jak i diagnoza przejawów ich oddziaływania na międzynarodowe środowisko, w tym także na światową sferę polityczną oraz politykę kraju przyjmującego, a także jego gospodarkę narodową. Oryginalność i wartość: W artykule podjęto próbę oceny wpływu ekspansji przedsiębiorstw międzynarodowych na bezpieczeństwo ekonomiczne i niezależność gospodarki narodowej kraju goszczącego.

Purpose: Due to their economic and financial potential, international enterprises influence other entities of foreign and international economic policy, in particular international organizations and the national economy of host countries. The article presents this influence from the point of view of the problem of economic security and independence of national economies. Hence, its main goal is to try to define the effects of activities of international enterprises from this perspective. The article focuses in particular on the aspects of the influence of foreign capital, including FDI, on the economic security of national economies. Hypothesis: The increasing dynamics of the inflow of foreign capital may lead to a decline in the country's economic security. Methodology: The methodology of professional literature analysis, the monographic-descriptive method and the analysis of statistical data from UNCTAD databases, IGCC and GUS were used. The study period is 2010–2021. Findings: The conducted literature research allows us to state that in the modern world, economic security is not only related to socio-economic progress and development opportunities of individual countries, but also to security threats resulting from the influence of the international environment, including the functioning of transnational corporations, which have a significant economic force. On the other hand, taking into account empirical research and the assessment of the situation from the perspective of economic security, it can be indicated that there is a relatively weak degree of dependence of the Polish national economy on foreign capital (despite the increase in the inflow dynamics) in the form of foreign direct investment. However, this conclusion cannot be made taking into account the global perspective and the dynamically changing geopolitical and economic situation. Implications for theory and practice: The increasing activity of transnational corporations in international markets is the source of extensive contemporary scientific discussion. Problems are also caused by the precise definition of the relationship between the corporation and other participants in international relations, as well as the diagnosis of the manifestations of their impact on the international environment, including the global political sphere and the politics of the host country, as well as its national economy. Originality and value: The article attempts to assess the impact of the expansion of international eneterprises on the economic security and independence of the national economy of the host country.