Ocena skuteczności realizacji zadań oświatowych przez wybrane miasta na prawach powiatu

Abstract

Miasta na prawach powiatu przeznaczają na finansowanie zadań oświatowych średnio co trzecią złotówkę wydatkowaną z budżetu. Wobec tych znaczących nakładów publicznych zasadne jest pytanie o ich efektywność (relację ilości i/lub jakości efektów zadań oświatowych w odniesieniu do wydatków budżetowych na realizację tych zadań) i skuteczność (poziom efektów osiągnięty dzięki realizacji zadań w porównaniu do zakładanych celów oświatowych). Celem artykułu jest identyfikacja miar efektów zadań oświatowych i ocena skuteczności realizacji tych zadań dla Szczecina, Gdańska, Lublina i Rzeszowa. Dokonano jej na podstawie sprawozdań z wykonania budżetów wymienionych miast (2012–2016), informacji o realizacji ich zadań oświatowych (lata szkolne 2012/2013–2016/2017), danych statystycznych i opracowań dotyczących wyników egzaminów zewnętrznych. Dla realizacji celu przeprowadzono krytyczną analizę źródeł, studia przypadków i analizę porównawczą. Wyniki analiz zostały zamieszczone w tabelach, na wykresach i schematach, a także przedstawione opisowo. Podejście badawcze przyjęte przez autorki uwzględnia założenia budżetowania zadaniowego, w szczególności: zasadę efektywnego i skutecznego wydatkowania środków publicznych. Przeprowadzona analiza uwidoczniła zróżnicowany zakres informacji o efektach zadań oświatowych, publikowany przez badane miasta w sprawozdaniach opisowych z wykonania budżetu oraz tzw. informacjach oświatowych. Otrzymane wyniki wskazują na niski priorytet nadawany przez samorządy pomiarowi skuteczności realizacji celów polityki oświatowej państwa. Jednostki samorządu terytorialnego czują się odpowiedzialne przede wszystkim za zapewnienie wymaganych prawem warunków umożliwiających realizację zadań oświatowych dla społeczności lokalnej, natomiast odpowiedzialność za wyniki ich realizacji starają się przypisać w całości administracji centralnej (określającej i nadzorującej programy nauczania oraz pracę pedagogiczną szkół) oraz samym uczestnikom procesu kształcenia.

Cities with county rights allocate every third PLN spent from the budget to finance education. These significant public outlays justify the question about their efficiency (the quantity/quality measures of educational tasks in relation to budgetary expenditures on education) and effectiveness (the level of educational effects achieved compared to the assumed goals). The article aims to identify measures of the educational tasks’ effects and to evaluate the effectiveness of these tasks for Szczecin, Gdańsk, Lublin and Rzeszów. The evaluation is based on the reports on the implementation of the budgets (2012–2016) and educational tasks (school years 2012/2013–2016/2017) in the mentioned cities, results of external examinations and statistical yearbooks. The results of critical source analysis, case studies and comparative analysis are presented in tables, charts and diagrams, as well as descriptive. The research approach adopted by the Authors takes into account the principles of performance budgeting, in particular: effective and efficient spending of public funds. The conducted analysis reveales a diversified scope of information on the educational effects, published by the examined cities in descriptive reports on the implementation of their budgets and educational tasks. The results obtained indicate a low priority assigned by local authorities to measuring the effectiveness of the state’s education policy goals. Local governments feel responsible primarily for ensuring the conditions required by law to provide public education for their community, while the responsibility for the educational results is entirely attributed to the central administration (defining and supervising curricula and pedagogical work of schools) and the participants themselves.