Przemysłowcy żydowscy związani z przemysłem cynkowym w Będzinie w świetle materiałów kontrwywiadu wojskowego z 1934 roku

Abstract

Artykuł składa się z czterech części. W pierwszej przedstawiono dzieje trzech fabryk wytwarzających biel cynkową w Będzinie: Polskich Zakładów Przemysłu Cynkowego w Będzinie, Zakładów Bieli Cynkowej i Przetwórni Chemicznej „Huta Feniks” Sp. Akc. w Będzinie oraz Fabryki Bieli Cynkowej i Huty Cynkowej „Leontyna” w Będzinie. Właścicielami wszystkich trzech firm byli Żydzi. Następnie przedstawiono okoliczności oskarżenia „Huty Feniks” i huty „Leontyna” o działalność na szkodę państwa polskiego, czego efektem było zebranie materiału na temat właścicieli i członków Komisji Rewizyjnych przez kontrwywiad wojskowy (zamieszczonego w aneksie 1 i 2). Zwrócono uwagę na konkretne cechy przemysłowców: pochodzenie, wykształcenie, preferencje polityczne, lojalność względem państwa polskiego, opinię w środowisku, zaangażowanie społeczne, koligacje rodzinne. W końcowej części skonfrontowano materiał kontrwywiadowczy z policyjnym oraz z opisem firmy pochodzącym z wywiadowni gospodarczej. Na uwagę zasługuje również sposób współpracy między urzędnikami a kontrwywiadem.

The article consists of four parts. The first shows the history of three zinc white plants in Będzin: Polskie Zakłady Przemysłu Cynkowego in Będzin, Zinc White Production Plant and "Huta Feniks" Sp. Akc. In Będzin and the Zinc White Production Plant and the "Leontyna" Zinc Steel Works in Będzin. All three companies were owned by Jews. Then, the circumstances of the accusation of "Huta Feniks" and "Leontyna" for activities to the detriment of the Polish state are presented, which resulted in the collection of material about the owners and members of the Audit Committees by military counterintelligence (presented in appendices 1 and 2). Attention was paid to the specific features of industrialists: origin, education, political inclinations, loyalty to the Polish state, reputation in the local environment, social engagement and family ties. In the final part, the counterintelligence material was confronted with the police material and with the company's description from the business information bureau. The method of cooperation between officials and counterintelligence is also noteworthy.