Recydywa w ujęciu polskiego prawa karnego – ewolucja regulacji w polskich kodeksach karnych z 1932, 1969 i 1997 roku

W artykule podjęto kwestię recydywy, tj. ponownego popełnienia przestępstwa, w polskim prawie karnym. Przedstawiono ją w ujęciu historycznym jako ewolucję koncepcji recydywy w polskich kodeksach karnych z 1932, 1969 i obecnie obowiązującego z 1997 r. oraz komparatystycznym jako porównanie regulacji recydywy w tych ustawach. Pojęcie to funkcjonuje tak w obiegu potocznym, jak i specjalistycznym. W prezentowanym artykule skupiono się na prawnokarnym ujęciu recydywy, tj. problemie przestępczości powrotnej wymagającej adekwatnej do skali zagrożeń, jakie niesie, reakcji ze strony prawa karnego. Najpierw dokonano przeglądu definicji recydywy we współczesnej doktrynie prawa karnego, następnie zaś – analizy ujęcia recydywy w wymienionych ustawach karnych. W konkluzjach wskazano na podobieństwa, jakie w tym zakresie występują między k.k.’32 i k.k.’69, odzwierciedlających represyjne podejście ustawodawcy do zjawiska przestępczości powrotnej, koncentrujących się zwłaszcza na ochronie społeczeństwa przed multirecydywą i multirecydywistami, czego przejawem była możliwość stosowania wobec nich środków izolacyjnych oraz nadzwyczajnych środków represji karnej. Na ich tle k.k.’97 wyróżnia się podejściem liberalnym, które jednak pozostawia wątpliwości co do intencji ustawodawcy niezdecydowanego, czy traktować przestępczość wielokrotną z całą surowością prawa, czy też próbować oddziaływać na nią środkami probacyjnymi. Spostrzeżenia te rozwinięto we wnioskach końcowych.

The article deals with recidivism, i.e. committing an offence again. It was introduced from a historical perspective – the evolution of the concept of recidivism in the Polish penal codes from 1932, 1969 and from 1997, being in force at present, and from comparative perspective – comparing the regulation of recidivism in these acts. This notion is functioning this way in popular, as well as specialist circulation. In the presented article we concentrated on legal-criminal notion of recidivism, i.e. the problem of crime return, requiring an appropriate reaction to the kind of threats it is carrying on the part of the criminal law. At first we focused on different definitions of recidivism in the contemporary criminal law. Then we checked the definition of recidivism – analyzing recidivism in mentioned acts of penalties. In conclusion, they pointed at resemblances which in this respect are appearing between the Penal Codeʾ 32 and Penal Codeʾ 69, reflecting the coercive approach of the legislator towards the occurrence of return crime, concentrating especially on the protection of the society against the multirecidivism and multirecidivists. A manifestation of this was a possibility of administering means of isolation and extraordinary means of repressive punishment towards them. Penal Codeʾ 97 is standing out with the liberal approach, however, leaving many doubts concerning the intention of the legislator, undecided whether to treat repeated crime with the entire harshness of the law, or to try to influence it with some probation means. These observations were elaborated in final conclusions.