Tożsamość regionalna w planowaniu przestrzennym – wielkopolska 2020+. Refleksje i komentarz

Abstract

Wdrażanie strategii rozwoju regionu następuje poprzez plan zagospodarowania województwa. Jego uchwalenie należy do wyłącznej właściwości wojewódzkiego sejmiku samorządowego. W znacznym zakresie jest on wyznacznikiem tożsamości regionu, co widoczne jest zwłaszcza w przypadku ustaleń planistycznych dotyczących dziedzictwa kulturowego. Chociaż nie jest powszechnie wiążącym aktem prawa miejscowego, to jednak wiąże gminy przy sporządzaniu własnych dokumentów planistycznych. Stwarza szansę ochrony terenów i obiektów będących przedmiotem zainteresowania turystyki kulturowej przed degradacją ich wartości lub zupełnym zniszczeniem. Ważnym przesłaniem jest zobowiązanie do współodpowiedzialności samorządów lokalnych za wspólną przestrzeń i jej dziedzictwo kulturowe. Dla przeciwdziałania procesom destrukcji krajobrazów poprzez procesy suburbanizacji sprzyjające zmniejszaniu się terenów otwartych, w planach wojewódzkich podkreślana jest potrzeba ochrony i promocji krajobrazów przyrodniczo-kulturowych. Utrzymanie terenów otwartych jako niezabudowanych w sytuacji ogromnej presji inwestycyjnej może być przykładem retardacji utraty tożsamości regionalnej, co wymaga jednak dużej determinacji władz lokalnych.

Regional identity is a special case of social and cultural identity. It refers to a clearly defined and delimited territory, its specific social, cultural, economic and topographic features that distinguish it from others. It can be presented in various approaches (psychological, urban-architectural, geographical, anthropological and ethnographic, historical, political, economic, sociological), which makes it possible to diagnose the state of identity in a specific region. The regional identity of Wielkopolska refers to the region, both physico-geographical and historical, located in central-western Poland within the Wielkopolska Lake District and the Wielkopolska Lowland. This area is also identified with the extent of its administrative ownership (Wielkopolska Voivodship). The region's development strategy is implemented through the voivodship spatial development plan. Its adoption belongs to the exclusive property of the voivodship self-government assembly. This plan defines, among others voivodship spatial development conditions, spatial development models and spatial policy. To a large extent, it is an indicator of the region's identity, which is especially visible in the case of planning arrangements regarding cultural heritage. Although it is not a generally binding act of local law, it nevertheless binds municipalities when drawing up their own planning documents. It creates an opportunity to protect areas and facilities of cultural tourism interest against degradation or complete destruction. An important message is the commitment to co-responsibility of local governments for the common space and its cultural heritage. To counteract the processes of landscape destruction through suburbanization processes conducive to the reduction of open areas in voivodship plans, the need to protect and promote natural and cultural landscapes is emphasized, which will enable, among others preservation of historical cultural landscapes. Keeping open areas as undeveloped in a situation of tremendous investment pressure may be an example of retarding the loss of regional identity, which however requires a lot of determination from local authorities. The use of biosphere space, its landscapes and ecosystems should be holistic. Just like retardation, which, if it would succeed, must be understood also as a self-limiting processes of the human population, not only as slowing the use of the environment resources.