Pociągi pancerne w armii Ukraińskiej Republiki Ludowej (listopad 1918 – listopad 1920)

Abstract

Lata 1919–1920 były jednym z najbardziej dramatycznych okresów w najnowszej historii Ukrainy. Powstanie przeciwko hetmanowi Pawłowi Skoropadskiemu w końcu 1918 r. doprowadziło do upadku monarchii i przywrócenia republikańskiej formy rządów w postaci Dyrektorii Ukraińskiej Republiki Ludowej. Nowy rząd natychmiast został zmuszony do walki z wrogami zewnętrznymi, z których najgroźniejsi byli rosyjscy bolszewicy. Wojna na Ukrainie w latach 1919–1920 miała charakter manewrowy. W takich warunkach znaczącą rolę odgrywały pociągi pancerne. Te środki bojowe pojawiły się w Armii Dyrektorii już w czasie powstania przeciwko hetmanowi. Początkowo były dość prymitywnymi, improwizowanymi konstrukcjami, ale wiosną 1919 r. Armia Dyrektorii otrzymała bardziej zaawansowane technologicznie pociągi pancerne – lepiej uzbrojone i chronione. Niektóre z nich były trofeami zdobytymi na bolszewikach. Stopniowo pociągi pancerne stały się głównym środkiem walki zbrojnej. Ich liczba w pewnych okresach sięgała dziesięciu. Aż do ostatnich dni walk regularnych oddziałów Armii Dyrektorii (do listopada 1920 r.) pociągi pancerne były aktywnie zaangażowane w walki. W artykule przedstawiono główne epizody użycia bojowego pociągów pancernych Armii Dyrektorii oraz zarys organizacji jednostek tego rodzaju broni.

The years 1919–1920 were among the most dramatic periods in the modern history of Ukraine. The uprising against the Hetman Pavlo Skoropadskyi at the end of 1918 led to the fall of the monarchy and the restoration of a republican form of government in the Directorate of the Ukrainian People’s Republic. The new government was immediately forced to fight against external enemies, the most dangerous of which were Russian Bolsheviks. The war in Ukraine between 1919–1920 was a war of manoeuvre. In such conditions the role of armoured trains was significant. These weapons appeared in the Army of the Directorate during the uprising against the Hetman. Initially, the trains were quite primitive, improvised constructions, but in the Spring of 1919 the Army of the Directorate took delivery of more advanced armoured trains, which were better armed and protected. Some of them were trophies captured from the Bolsheviks. The trains gradually became the main means of conducting armed conflict. At a specific moment they numbered in the tens. Up until the final days of armed operations by regular units of the Directorate Army (to November 1920), armoured trains were actively involved in operations. The article presents the main episodes in which armoured trains were used by the Directorate Army and a description of the unit organisation of this type of weapon.