Wzrost gospodarczy i proces konwergencji Polski i Słowacji w warunkach członkostwa w Unii Europejskiej

Przedmiotem artykułu jest analiza empiryczna, której celem jest weryfikacja korzyści z przystąpienia do ugrupowania integracyjnego krajów o niższym poziomie rozwoju gospodarczego zdominowanego przez kraje wysoko rozwinięte. Studium przypadku stanowią: grupa krajów UE-10 z Europy Środkowo-Wschodniej, w tym Polska i Słowacja. Weryfikacja korzyści z integracji została przeprowadzona na podstawie oceny wyników wzrostu gospodarczego w aspekcie konwergencji, czyli zmniejszania przez te kraje luki rozwojowej. Przedmiotem oceny jest konwergencja beta i sigma. Okres badawczy obejmuje lata 2000–2014/15. Podstawowe wnioski z analizy danych liczbowych Komisji Europejskiej i opracowań autorskich są następujące: 1) wyniki analizy potwierdzają możliwość przyśpieszenia rozwoju gospodarczego w rezultacie przystąpienia do wspólnego rynku krajów charakteryzujących się luką gospodarczą; 2) tempo procesu konwergencji było jednak silnie zróżnicowane w ramach grupy UE-10; 3) czynników wpływających na zróżnicowanie tempa procesu konwergencji może być wiele, np. siła rynku wewnętrznego, specjalizacja eksportowa i przewaga konkurencyjna oraz wzrost eksportu, napływ zagranicznych inwestycji bezpośrednich, postęp techniczny, wzrost wydajności pracy itp.; 4) tempo zmniejszania luki rozwojowej przez badane kraje było znacznie wyższe w warunkach dobrej koniunktury, a kryzys finansowo-gospodarczy zdecydowanie je osłabił; 5) największą odporność na kryzys wykazała Polska; 6) głęboki spadek PKB w czasie kryzysu 2008–2009 wystąpił w krajach bałtyckich.

The subject of the article is an empirical analysis, the aim of which is to verify the benefits of accession to economic integration grouping for countries with a lower level of economic development. Case studies include: the EU-10 countries from Central and Eastern Europe, in particular Poland and Slovakia. Verification of the integration benefits was carried out by economic growth assessment in terms of convergence, which can be used as a proof of closing the development gap. The subject of evaluation is beta and sigma convergence. Test period covers the years 2000–2014/15. Key conclusions from the analysis of the European Commission figures and authors’ research are: 1) the results of the analysis confirm the possibility of speeding up economic development as a result of accession to the common market by countries with economic gap; 2) the pace of the convergence process was strongly differentiated among the EU-10 countries; 3) there can be a lot of factors affecting differences in the pace of the convergence process e.g.: strength of the internal market, specializing in exports, competitive advantage and exports increase, inflow of foreign direct investment, technological progress, labor productivity growth, etc.; 4) the rate of reduction of the development gap was much higher under conditions of prosperity and economic and financial crisis significantly weakened the catching-up process; 5) Among the surveyed countries, Poland was the most resistant to the crisis; 6) deep decline in GDP during the 2008–2009 crisis occurred in the Baltic countries.