Dochód jako czynnik różnicujący zachowania konsumentów na rynku żywności (na przykładzie mieszkańców województwa podkarpackiego)

Abstract

O zachowaniach konsumentów na rynku produktów żywnościowych decyduje wiele czynników. Jednym z ważniejszych elementów kształtujących te zachowania są dochody nabywców. Stanowią one jedno z ważniejszych kryteriów oceny procesów społecznych i gospodarczych, a z ekonomicznego punktu widzenia jest to niewątpliwie kryterium najważniejsze. Dochody decydują bowiem o poziomie życia, ponieważ umożliwiają zakup dóbr i usług niezbędnych do zaspokojenia potrzeb konsumpcyjnych zarówno podstawowych, jak i wyższego rzędu. Wysokość dochodów pieniężnych określa zakres swobody konsumpcyjnej, zmuszając lub zachęcając do wyboru określonych potrzeb. Dochody są istotnym czynnikiem zachowań konsumentów, ponieważ kształtują się w sferze podziału, w związku z czym są czynnikiem pierwotnym w stosunku do pozostałych. Są też głównym, wymiernym, ilościowym czynnikiem, który określa popyt i konsumpcję, umożliwia ich analizę według cech różniących poszczególnych konsumentów. Poziom dochodów w dużym stopniu determinuje zachowania na rynku żywności. Udział wydatków na żywność w ogólnej sumie pieniędzy przeznaczonych na zakupy w grupie przebadanych gospodarstw domowych województwa podkarpackiego jest bardzo zróżnicowany. Największą część rozporządzalnego dochodu na zakup żywności przeznaczają konsumenci o najniższych dochodach. Reprezentanci najniższej grupy dochodowej w swoich decyzjach wykazują najwyższą rozwagę związaną z gospodarowaniem posiadanym budżetem. Przejawia się to w uwzględnianiu cen produktów żywnościowych jako jednego z czynników decydujących o możliwościach nabywczych. Konsumenci o niskich dochodach w swoich decyzjach kierują się również możliwościami skorzystania z nadarzających się promocji cenowych.

The consumer behavior on the market of food products depends on many factors. One of the most important elements influencing these behaviors are incomes of the buyers. They represent one of the most important criteria for assessing the social and economic processes, undoubtedly criterion the most important from economic point of view. Incomes determine the standard of living, allow the purchase of goods and services which are necessary to cater the consumption both basic and higher needs. The amount of income determines the scope of consumption, forcing or encouraging them to select specific needs. Income is an important factor in consumer behavior, as is formed in the distribution area, and therefore is a primary factor in relation to others. It is also a major, measurable, quantitative factor that determines the demand and consumption, allows them to analyze the differing characteristics of individual consumers. The level of income highly determines the behavior in the food market. The share of food in the total amount of money intended for shopping in the group of surveyed households of Podkarpackie voivodship is very diversified. Consumers with the lowest incomes spend the biggest share of the income on food purchase. Representatives of the low income group make a decision based on their own budget. This means that food prices are one of the factors that determine their purchasing abilities. The consumers with low incomes also take promotions and offers into consideration.