Polski wywiad i kontrwywiad wojskowy w latach 1918–1939 wobec Związku Sowieckiego. Charakterystyka działalności zawarta w dokumentach Głównego Zarządu Informacji Wojska Polskiego

Abstract

Polski wywiad i kontrwywiad wojskowy formowały się po zakończeniu I wojny światowej. Ich zadaniem była ochrona polskiej armii oraz przemysłu zbrojeniowego. Władzom państwa polskiego zależało na zaangażowaniu do tych służb ludzi ideowych. Działalność tych jednostek ulegała istotnym zmianom w latach 1918–1939 i była ściśle związana z polską polityką zagraniczną. Jednym z głównych zainteresowań tych służb była aktywność sowieckiego wywiadu i kontrwywiadu, które prowadziły agresywne rozpoznania na terenie Polski. Kierunek wschodni był zatem priorytetem w działaniach wywiadu i kontrwywiadu. Angażował jednak dużo sił i środków. Wpływało to negatywnie na ochronę Polski przed działalnością służb Niemiec. Polski wywiad i kontrwywiad w latach 1918–1939 rozpracowywały również nielegalne podziemie komunistyczne w kraju. Ruch komunistyczny w Polsce był inspirowany przez sowieckie służby i stanowił jedno z głównych zagrożeń dla bezpieczeństwa państwa. Po II wojnie światowej działalność polskiego wywiadu i kontrwywiadu wojskowego była przedmiotem analizy komunistycznego kontrwywiadu wojskowego, który działał w Polsce w latach 1945–1956. Formacja ta została utworzona na wzór sowieckich służb specjalnych sprzed II wojny światowej i stosowała podobne metody pracy. Żołnierze związani z polskim wywiadem i kontrwywiadem wojskowym w latach 1918–1939 poddani zostali rozpracowaniu i brutalnym represjom ze strony komunistycznego kontrwywiadu. Postrzegani byli jako jeden z głównych wrogów komunistycznej Polski.

Polish military intelligence and counterintelligence was formed after the First World War. Its task was to protect the Polish army and defense industry. Polish state authorities made efforts to create an intelligence and counterintelligence service on the basis of idealistic people. Its development and operation in the years 1918–1939 were associated with Polish foreign policy. One of the main interests of these services was the activity of Soviet intelligence and counterintelligence agencies. These services conducted aggressive operations on Polish territory. This resulted in the eastern region was a priority in the activities of the intelligence and counter-intelligence services. However, it involved a lot of manpower and resources. It adversely affected the protection of the Polish against the activities of the security services of Germany. Polish security services in the years 1918–1939 uncovered illegal communist underground movements within the country. The communist movement in Poland was inspired by the Soviet secret service and constituted one of the main threats to national security. After World War II the activities of Polish military intelligence and counterintelligence became the subject of scrutiny by the communist military counterintelligence, which operated in Poland in 1945–1956. This formation was created on the model of the Soviet security services operating before World War II and adopting similar working methods. The soldiers involved in Polish military intelligence and counter-intelligence in the years 1918–1939 were exposed and subjected to brutal repression by the communist counterintelligence. They were seen as one of the main enemies of the Polish communist state.