„Chłop przypomina wielkiego poetę”. O debiucie prozatorskim pisarza tematu chłopskiego – Romana Turka
| dc.contributor.author | Jamrozek-Sowa, Anna | |
| dc.date.accessioned | 2023-03-09T08:37:48Z | |
| dc.date.available | 2023-03-09T08:37:48Z | |
| dc.date.issued | 2022-12 | |
| dc.description.abstract | Celem artykułu jest opisanie okoliczności oraz znaczenia debiutu książkowego Romana Turka, pisarza pochodzenia chłopskiego, którego Wiesław Myśliwski zaliczył do grona swych literackich antenatów. Powieść zatytułowana "Moja mama, ja i reszta" ukazała się w 1961 r. nakładem ogólnopolskiego prestiżowego wydawnictwa – Ludowej Spółdzielni Wydawniczej z siedzibą w Warszawie. Fragmenty były uprzednio drukowane na łamach ogólnopolskich periodyków o tematyce wiejskiej: „Orki”, „Zarzewia” i „Zielonego Sztandaru”. Książka spotkała się z dużym odzewem czytelniczym, kolejne wznowienia w ramach prestiżowej serii „Biblioteka Powszechna” ukazały się w 1963, 1970, 1973 i 1989 r. Powieść ma charakter autobiograficzny. Stanowił pierwszą część tetralogii galicyjskiej, której tematem są skomplikowane losy, codzienność i świat wyobrażony mieszkańców podłańcuckich wiosek. Została życzliwie przyjęta przez krytykę. Recenzje ukazywały się w pismach ogólnopolskich. Niektórzy z krytyków wskazywali na jej oryginalny, a nawet przełomowy dla prozy tematu wiejskiego charakter. Niewątpliwy sukces zaskoczył samego autora, samouka, urodzonego w biednej wiosce nieopodal Łańcuta, weterana I i II wojny światowej oraz wojny 1920 r. o wschodnie granice Polski, przez niemal 40 lat palacza w łańcuckiej, słynnej w świecie, likierni hr. Potockich. Roman Turek zaczął pisać po przejściu na emeryturę. Wydał 9 utworów prozatorskich – powieści i zbiorów opowiadań. Apogeum jego popularności przypadło na lata 60. i 70. XX wieku. Był wówczas jednym z najpoczytniejszych w Polsce autorów literatury wspomnieniowej. Po śmierci w 1982 r. został niemalże zapomniany. Renesans zainteresowania jego twórczością związany jest z sięgającą początków drugiego dziesięciolecia XXI wieku, inspirowaną wydarzeniami artystycznymi, literackimi, naukowymi debatą nad kwestią chłopskiego dziedzictwa Polaków. | pol |
| dc.description.abstract | The aim of the article is to describe the circumstances and significance of the book debut of Roman Turek, a writer of peasant origins, whom Wiesław Myśliwski included among his literary predecessors. The autobiographical novel "Moja mama, ja i reszta" was published in its entirety in 1961 by Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, while fragments had previously been printed in national periodicals devoted to rural themes: "Orki", "Zarzewie" and "Zielony sztandar". Subsequent editions appeared in 1963, 1970, 1973 and 1989. It was the first part of the Galician tetralogy, the subject of which became the complicated fates and everyday life in the imaginary world of the inhabitants of the villages located near Łańcut. It was well received by the critics, some of whom highlighted the novel’s original, and even groundbreaking nature. The success surprised the author himself, a self-taught man born in a poor village near Łańcut, a veteran of World Wars I and II and the war of 1920, and a stoker in the world-famous liqueur factory of Count Potocki in Łańcut. Turek began writing after his retirement and published 9 works in prose – novels and short story collections. He was most popular in the 1960s and 1970s, being one of the most widely read authors of memoir literature in Poland. After his death in 1982, he was almost forgotten. The renaissance of interest in his work is associated with the debate on the issue of the peasant heritage of Poles, observed at the beginning of the second decade of the twenty-first century. | eng |
| dc.identifier.citation | UR Journal of Humanities and Social Sciences nr 4(25)/2022, s. 86-98 | |
| dc.identifier.doi | 10.15584/johass.2022.4.5 | |
| dc.identifier.issn | 2543-8379 | |
| dc.identifier.uri | https://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/8757 | |
| dc.language.iso | pol | |
| dc.publisher | Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego | |
| dc.rights | Attribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 Poland | * |
| dc.rights.uri | http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/pl/ | * |
| dc.subject | proza chłopska | |
| dc.subject | wieś | |
| dc.subject | wspomnienia | |
| dc.subject | Galicja | |
| dc.subject | Wola Dalsza | |
| dc.subject | Łańcut | |
| dc.subject | Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza | |
| dc.subject | Wiesław Myśliwski | |
| dc.subject | peasant prose | |
| dc.subject | village | |
| dc.subject | memoir | |
| dc.subject | Galicia | |
| dc.title | „Chłop przypomina wielkiego poetę”. O debiucie prozatorskim pisarza tematu chłopskiego – Romana Turka | |
| dc.title.alternative | “A peasant resembles a great poet”. The meaning of the peasant inspired debut of writer, Roman Turek | |
| dc.type | article |