Krytyka modeli statycznej równowagi – perspektywa postklasyczna

Odkąd teoria ekonomii stała się matematycznym opisem procesów społecznych, dysponujemy zasadniczo dwoma metodami badawczymi. Neoklasyczny (ortodoksyjny) paradygmat jest oparty na modelu wymiany i analizie marginalnej. Ponieważ zakres i głębokość spojrzenia jest w ten sposób ograniczona, niewiele więcej można zbadać niż warunki statycznej równowagi, wynikające z rzadkości i skali potrzeb. Modele te nie opisują jednak zachowań społecznych, lecz jednostkowe, ponieważ oparte są na indywidualizmie metodologicznym, tj. na modelu Robinsona Crusoe. Pojawienie się drugiej osoby powoduje, że kształt krzywej popytu się zmienia. Teoria doskonałej konkurencji także jest problematyczna, ponieważ popyt, z jakim styka się pojedyncza firma jest niespójny z malejącą funkcją popytu rynkowego. Strona podażowa tej teorii stwarza podobne problemy ze względu na brak realistycznego ujęcia procesów produkcji i podziału. Zatem społeczne treści ekonomii są tutaj niejasne. Paradygmat postklasyczny ma swe źródła w klasycznej, angielskiej ekonomii politycznej i składa się z marksowskiej, kaleckistowskiej, sraffiańskiej i postkeynesowskiej (robinsonowskiej i kaldoriańskiej) metody analizy. Gospodarka opisywana jest jako ruch okrężny produkcji i konsumpcji czy też jako ciągły proces reprodukcji. Znakiem rozpoznawczym jest teoria podziału, która jest niezbędna do wyjaśnienia teorii wartości i wzrostu. Podczas gdy neoklasyczne modele nie pozwalają znaleźć odpowiedzi na problemy ostatniego kryzysu/recesji, inspiracją dla działań politycznych była najwyraźniej teoria postkeynesowska, zgodnie z którą deficyt budżetowy (w połączeniu z odpowiednimi podatkami) oraz niskie stopy procentowe (również wtedy, gdy prowadzą do inflacji i spadku realnych odsetek) są skutecznymi narzędziami polityki makroekonomicznej.

Since the economic theory became a mathematical description of social behavior, there are essentially two ways of thinking. The neoclassical or orthodox paradigm is based on exchange model and marginal analysis. Because the range and depth of insights is limited, nothing more is possible to investigate, than the conditions of steady-state equilibrium (general or partial), namely the scarcity and the pattern of needs. This market models are indeed not social, because the Law of Demand is based on methodological individualism i.e. on a behavior of Robinson Crusoe. In a model of two-person economy the demand function is not “well-behaved”. The theory of perfect competition is also problematic, because the demand for the products of individual firm (as a horizontal line) is inconsistent with the downward sloped market demand line. The supply side of this theory raise similar objections. Hence, the social substance of economic processes is obscure. Postclassical paradigm – rooted in classical, English political economy – consist of marxian, kaleckian, sraffian and postkeynesian (robinsonian and kaldorian) way of thinking and is aimed at explaining the dynamic processes. The economy is treated as a circular flow of production and consumption or as a continuous extended reproduction. The earmark is the theory of distribution as an element of the theory of value (price) and growth. While the neoclassical models lack the answer to the problem of the recent crisis/recession, the inspiration for a policy makers was most probably postkeynesian theory.