Obowiązek szczepień a obowiązkowe szczepienia ochronne – podstawy prawne oraz środki egzekucji

Artykuł, wychodząc od ogólnych konstytucyjnych gwarancji praw i wolności człowieka i obywatela, ujmuje problematykę obowiązku szczepień ochronnych jako przykład klasycznego konfliktu wartości konstytucyjnych. Następnie autorka dokonuje wykładni i uporządkowania pojęć dotyczących obowiązku szczepień ochronnych występujących w ustawie z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych, co prowadzi m.in. do rozróżnienia pojęcia „obowiązku szczepienia” od pojęcia „obowiązkowych szczepień ochronnych”. Dalej omawiane są podstawy prawne i środki egzekucji obowiązku szczepień. Rozważania koncentrują się na kwestii dopuszczalności stosowania środków przymusu bezpośredniego i prowadzą do nieoczywistego wniosku, że w obecnym stanie prawnym nie jest możliwe zastosowanie przymusu bezpośredniego w celu realizacji „obowiązkowego szczepienia ochronnego” ani innego obowiązku szczepienia. Artykuł uwzględnia także najnowsze zmiany ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych oraz rozporządzenia wydane w związku z pandemią koronawirusa SARS-CoV-2.

Starting from the fundamental constitutional freedoms and rights of persons and citizens, the article covers the issue of obligation of vaccination as a typical example of a conflict between constitutional values. Then, the author interprets and systematizes the legal concepts concerning required immunization under the Act of 5 December 2008, on preventing and combating infections and infectious diseases among people, which leads, among others to differentiation between the concept of “vaccination obligation” and the concept of “compulsory protective vaccination”. Next, legal bases and enforcement measures for the vaccination obligation are discussed. The analysis focuses on the conditions for the use of coercive measures and leads to the nonobvious conclusion that use of physical coercion in order to implement the “mandatory protective vaccination” or other type of “vaccination obligation” – is currently is not possible. The article also includes the latest amendments to the law, on preventing and combating infections and infectious diseases among people, as well as regulations issued in connection with the SARS-CoV-2 coronavirus pandemic.