ARBITER I ARBITRAŻ – NA PRZESTRZENI DZIEJÓW. HISTORIA POLSKIEGO SĄDOWNICTWA POLUBOWNEGO DO 1989 R.

Abstract

Artykuł prezentuje w sposób wybiórczy ewolucję historyczną instytucji arbitrażu, ze szczególnym uwzględnieniem polskich tradycji w zakresie polubownego sądownictwa. Omówione zostały tutaj antyczne, średniowieczne, nowożytne oraz współczesne ramy tejże instytucji. Historyczny układ tematyczny, ma pomóc czytającemu zrozumieć, istotę polubownego sądownictwa, nie tylko jako instrumentu prawnego, ale również jako zjawiska o charakterze społecznym, towarzyszącym kulturze cywilizowanego człowieka już od zarania dziejów. W polskim kontekście, omówione zostały pośrednio zagadnienia terminologiczno-historyczne m.in. dotyczące średnio-wiecznej instytucji „jednaczy” czy PAGu – Państwowego Arbitrażu Gospodarczego, z czasów gospodarki centralnej w Polsce. This article presents a selective historical evolution of the institution of arbitration, with par-ticular emphasis on Polish tradition of arbitration. Discussed here ancient, medieval, modern and contemporary frames that institution. History by topic, is to help the reader understand the essence of the arbitration, not only as a legal instrument, but also as a social phenomenon, the accompany-ing culture of civilized man since the dawn of time. In the Polish context, are discussed indirectly terminological and historical issues such as the institutions of medieval institution called ”jednacz” or PAG – a state of economic arbitration, from the time of the central guided economy in Poland.